Nu nog steeds ondervindt Spinoza zijn bestrijders
Zo’n bestrijder lijkt Yuval Jobani, Assistant Professor aan
de afdeling Hebreeuwse Cultuurstudies aan de School of Education aan de Tel-Aviv
University. Hij schreef al e.e.a. over Spinoza, zo bijvoorbeeld in het Hebreeuws:
Spinoza's Emendation of Religion: On the Status of Contradiction in the Concept of God [Hebrew]; verder
Yuval Jobani, “Ethical or Political religion? on the contradiction between two models of amended religion in Spinoza's 'Theological-Political treatise' [In: Hebraic Political Studies, Vol. 3, No. 4 (Fall 2008), pp. 396-415, - een uitgave van de Shalem Press] [html en PDF]
Abstract: In his ‘Theological-Political Treatise’ (henceforth, the ‘Treatise’) Spinoza carries out one of the boldest and most comprehensive attacks on traditional religion found in modern philosophy. Spinoza did not seek to destroy existing religion, but merely to re-form it in the model of an amended religion, for in his opinion, only the latter can assure the stability of society, as it alone can guide the irrational masses to adopt behavioral norms consistent with rationality. However, the basic characteristics and organizing principles of the amended religion Spinoza proposed as a substitute for existing religion, are veiled: in addition to using an esoteric style in the ‘Treatise,’ Spinoza devoted the bulk of the work to a poignant critique of existing religion without offering a thematic and ordered discussion of amended religion. Contrary to the common reading of the ‘Treatise,’ my central argument will be that in the ‘Treatise’ Spinoza presents, if only implicitly, two different and contradictory models of amended religion. In the first part (chapters 1–15), he presents an amended religion founded upon the reduction of the religious to the ethical, wherein obedience to God is reduced to obedience to the laws of morality. In the second part (chapters 16–20), however, he presents an amended religion founded upon the reduction of the religious to the political, wherein obedience to God is reduced to obedience to political law. My discussion will focus on the far-reaching consequences of this deep-seated contradiction between the two models of amended religion that Spinoza offers in the ‘Treatise.’
Jobani ziet een tegenstelling tussen de ethische en de politieke behandeling van godsdienst in de TTP en wel zodanig dat hij spreekt van contradictie. Hij ziet ze niet als elkaar aanvullend. Hij heeft kennelijk niet gezien dat Spinoza in de eerste 15 hoofdstukken niet het geloof en de godsdienst op zich aanpakt, maar het misbruik van de gelovigheid van mensen door de geïnstitutionaliseerde kerken en de clerici, die hij zwaar aanvalt. Dat hij dezen in het politieke laatste deel van de TTP onder controle van de staat wil brengen én daarin het belang van de godsdienst op zich voor de cohesie en veiligheid van de staat wil inzetten – in beide gevallen is Spinoza zo consistent als maar zijn kan.
Uit datzelfde jaar stamt
Yuval Jobani, “Three Basic Models of Secular Jewish Culture.” [In: Israel Studies, Vol. 13, No. 3, Israeli Secular-Religious Dialectics (Fall, 2008), pp. 160-169 – Project Muse], en daarin is merkwaardigerwijs GEEN Spinoza te ontdekken, terwijl toch in flink wat seculiere joodse cultuurbeleving, vooral in de VS van Amerika, Spinoza veel aandacht krijgt. Enige jaren later verzorgde hij het review van hét boek hierover: David Biale, Not in the Heavens: The Tradition of Jewish Secular Thought [Princeton, NJ: Princeton University Press, 2011. xiii, 229 pp.] dat hij wel een must read vond [Cf.].
Enfin, Yuval Jobani kan zijn benadering nog eens breed uitventen in een boek dat volgend jaar zal verschijnen:
Yuval Jobani, The Role of Contradictions in Spinoza's Philosophy. The God-intoxicated heretic. Routledge, 2016-02-05 - ISBN 9781138123533
Uitgeverstekst: Spinoza is commonly perceived as the great metaphysician of coherence. The Euclidean manner in which he presented his philosophy in the Ethics has led readers to assume they are facing a strict and consistent philosophical system that necessarily follows from itself.
As opposed to the prevailing understanding of Spinoza and his work, The Role of Contradictions in Spinoza's Philosophy explores an array of profound and pervasive contradictions in Spinoza’s system and argues they are deliberate and constitutive of his philosophical thinking and the notion of God at its heart. Relying on a meticulous and careful reading of the Theological-Political Treatise and the Ethics, this book reconstructs Spinoza's philosophy of contradictions as a key to the ascending three degrees of knowledge leading to the Amor intellectualis Dei.
Offering an exciting and clearly-argued interpretation of Spinoza’s philosophy, this book will interest students and scholars of modern philosophy and philosophy of religion, as well as Jewish studies.
Het zal een prijzig boek worden, misschien alleen op te brengen voor wie zelf aan een proefschrift over de TTP bezig zijn.
________________
Zijn portret van hier
Reacties
Je titel klinkt nogal defensief Stan. Moeten we het niet toejuichen dat er nog steeds kritische publicaties over Spinoza komen? Spinoza zelf vond dat de waarheid zich zelf bewees, en dat we er niet meer konden aan twijfelen als we ze gevonden hadden. Als we de geschiedenis van de filosofie bekijken, dan blijkt deze stelling niet houdbaar. Ik geloof meer in Hegel's idee van de dialectiek tussen these en antithese als middel om de waarheid te vinden.
Mark Behets 12-09-2015 @ 13:39
Hoe weet je zeker dat een Hegel en z'n Hegeliaanse volgelingen bij het 'hegelen' niet zelf kunstmatig zomaar een antithese in elkaar knutselen? Om op een gewenste nieuwe these uit te komen? Ik ben het met Spinoza eens dat er tenslotte maar één waarheid (werkelijke werkelijkheid) is en dat tenslotte die ene echte ware waarheid zich zelf bewijst (alleen hoe wij zo zeker kunnen weten dat we hem te pakken hebben... daar moet je een Spinoza voor zijn). Gôh, Mark, ik had niet achter je gezocht dat je meer in Hegel ziet. Geef mij Spinoza maar.
Wat de blog-titel betreft, "Nu nog steeds ondervindt Spinoza zijn bestrijders", is minder defensief dan verwonderd bedoeld.
Stan Verdult 12-09-2015 @ 14:15
Ik heb de indruk dat jullie a priori Spinoza en Hegel (veel te eenvoudig) nogal wat genialiteit toe dichten. Zeker BdS zou dat wonderlijke persoonlijke adoreren volstrekt afwijzen.
Bas Beekhuizen 14-09-2015 @ 03:47