Op weg naar de cursus over de PPC [12] drie bijdragen, mét een aanbod!
Hier verwijs ik in deze reeks waarin ik mij voorbereid op de komende VHS-cursus over Spinoza’s René Descartes, De beginselen van de wijsbegeerte in meetkundige trant uiteengezet en de Metafysische gedachten, weer op enige artikelen.
• Wim Klever, “Spinoza en Huygens. Een geschakeerde relatie tussen twee fysici.” In: Gewina, 20, No 1 (1997) – cf. resp. rechtstreeks PDF
We weten uit zijn Brieven dat Spinoza de 6e botsingsregel van Descartes, die hij in de PPC keurig uitlegt, n.l. die waarin twee even zware lichamen, waarbij de een in rust, de ander in beweging is, elkaar ‘ontmoeten’, maar waar hij het niet met Descartes eens is (nog weer later, in een brief aan Tschirnhaus, bleek hij het met alle niet eens). Ook niet met Huygens trouwens. Klever behandelt waarin Spinoza en Huygens het eens zijn en waarin ze met elkaar verschillen.
• Filip Buyse, “Le “démasquement” de Descartes par Spinoza dans Les Principia Philosophiae Cartesianae.” Theoria,2, 12, 15-43. cf. resp. rechtsreeks PDF
Al eerder had ik hiernaar verwezen, maar ik breng het graag nog eens onder de aandacht. Buyse bestrijdt wat in het verleden meestal werd gemeend, n.l. dat Spinoza Descartes’ tekst axiomatisch uiteenzet en toelicht, maar hij laat zien dat Spinoza de tekst zo veel mogelijk in overeenstemming bracht met wat hij later in de TTP en Ethica zou behandelen. Daarbij kijkt Buyse vooral naar wat Spinoza allemaal wegliet (m.n. alle zaken die vooral met theologische kwesties te maken hadden, zoals de transsubstantiatie).
Vooral wil ik het volgende artikel aanbevelen, daar het n.l. het diepst ingaat op hoe de PPC contemporain gezien werd niet alleen, maar ook het verst gaat in aangeven wat Spinoza met de PPC bedoeld heeft: Descartes filosofie bekritiseren en ruimte scheppen voor zijn eigen filosofie. Uitgebreid komt er aan de orde Cornelis Bontekoe’s Een Brief Aan Jan Fredrik Swetsertje, Gesworen Vyand van alle Reden en Verstand, Hoofdlasteraar van de twee groote mannen Coccejus en Descartes. Het gaat om:
• Jonathan Israel, "Spinoza as Expounder, Critic, and ‘Reformer’ of Descartes." Paper op het colloquium dat de Afdeling Filosofie van de Universiteit van Sydney op 18 juli 2006 organiseerde over Spinoza, politico-theology and the notion of authority. Het PDF heeft enige jaren op de website van de universiteit van Sydney gestaan, maar is daar intussen van verwijderd. Wellicht omdat het gepubliceerd werd in: Intellectual History Review, Volume 17, Issue 1, March 2007, p. 59‑78. [Cf.]
Service aan belangstellenden
Het is echt een heel belangwekkend artikel dat een sterke herwaardering
biedt van de zo lange tijd veronachtzaamde PPC. Gelukkig blijk ik het indertijd
op mijn harde schijf bewaard te hebben. Graag bied ik het aan belangstellende
deelnemers van de komende cursus aan. Als u mij even een mailtje stuurt via het
mailadres dat rechts onder de links staat, stuur ik per omgaande een kopie. (Liever zo dan via het contact-formulier
in de kop; in het eerste geval kan ik n.l. meteen op reply drukken).
