Otto Hauser (1876 – 1944) "Spinoza: Roman" (1907)
Je ziet het soms antiquarisch aangeboden worden of iemand wil je op Marktplaats laten bieden op ofwel Spinoza: Roman von Otto Hauser [Stuttgart, A. Bonz, 1907],
ofwel de vertaling door H.A. Lesturgeon in hetzelfde jaar uitgekomen bij Brill, Leiden. Voor wie uit interesse voor Spinoza wellicht overweegt zo’n boek aan te schaffen, kan het wellicht geen kwaad te weten dat hij, zoals Jay Geller hem omschrijft, een 'antisemitic polemicist' was.
De in Kroatië geboren in Wenen wonende en werkende polyglotte schrijver, vertaler en literatuurhistoricus, maakte in 1901 een anthologie met Nederlandse lyriek, waardoor hij enige bekendheid verwierf. Na de Eerste Wereldoorlog schreef hij talrijke boeken over rassenleer en jodendom, zoals Rasse und Rassefragen in Deutschland [Weimar, Duncker, 1915]; Juden und Deutsche [1930]; Die Juden und Halbjuden in der deutschen Literatur; Rassezucht [Braunschweig und Hamburg, G. Westermann, 1924]; Geschichte des Judentums [Weimar, Duncker, 1921. - VII, 535 pp.] Met zoals het in The Abraham Wolf Spinoza Collection staat: “Many references to Spinoza” en in de Duitse Spinoza-bibliografie: “Spinoza-Erwähnung: Spinoza: 321-324. Ferner/further: 182, 217, 263, 272, 328, 329, 341, 350, 389, 391, 409, 459; Spinoza und Judentum” is namelijk een van de thema’s.
Op de.wikipedia nog veel meer rassen-boeken, maar merkwaardigerwijs zoals zo vaak op wiki, niet zijn Spinozaboek.
Na Auerbach’s roman over Spinoza uit 1837, kwam Hauser aan het begin van de 20e eeuw als eerste weer met een roman in 1907, waarop er enige volgden: Kolbenheyer (2008), Theilhaber (1924), Schachnowitz (1925), Friedrich Kettner (1929), Helene Askanasy (1931), Leo Hirsch (1935).Méér over Hauser’s Spinoza-boek is te vinden in het hoofdstuk:
Andreas B. Kilcher, “Spinoza als Apokalyptiker - Theologisch-politische Konstellationen in den Spinoza-Romanen der Moderne,” in: Martin Bollacher, Thomas Kisser & Manfred Walther (Hrsg), Ein neuer Blick auf die Welt: Spinoza in Literatur, Kunst und Ästhetik. Königshausen & Neumann, 2010, p. 83-102Opmerkelijk is dat daar weer niets wordt gezegd over z’n nogal rabbiate antisemitisme. Wel krijgt de nadruk dat Hauser vanuit een (uiteraard) buitenjoods perspectief Spinoza in zijn roman opvoert als een Verlosser van het jodendom. Let wel: niet de genitivus subjectivus, maar de genitivus objectivus: het gaat niet om “Erlösung des Judentums, sondern vom Judentums”. Spinoza is voor Hauser net als trouwens voor Erwin Guido Kolbenheyer (Amor Dei, 1908) de paradigmatische figuur voor een volstrekt assimilatorische oplossing van het traditionele jodendom (opheffing dus).
Hauser laat Spinoza zich bewust worden dat ook Jezus als jood geboren is en zich later van de wet afkeerde om daartegenover de liefde te stellen. Een analogie van Spinoza en Jezus wordt verder doorgevoerd daar zijn Spinoza zich bewust wordt: "Es gab wohl einen Weg" aus der Enge des rabbinischen Diaspora-Judentums "das war der weg de Abtrünnigen, die ihres Volkes Fluch trifft." 100)Er is een Judas-figuur in zijn vriend Benjamin die hem bij de joodse gemeente verraadde, "der Freund, den er geliebt hatte, er hatte ihn verraten"(153), maar ook de wetsgetrouwe rabbijnen die hem voor de keus stellen "Busse oder Bann" en zo duidelijk het farizeïsche jodendom vertegenwoordigen.
Hauser laat hem als brillenslijper in Den Haag over de door hem bewonderde Jezus bedenken: Als ein Abtrünniger hatte er den Priestern und dem Volke gegolten, aber durch sein Leiden und seinen Tod war er der Heiland der Welt geworden und seine grosze Lehre hatte die Erlösung gebracht. Doch er hier, der arme Brillenschleifer und späte Student, war er nicht ein Abtrünniger und hatte er nicht auch…... Und So Weiter… dan toch ook maar even iets over
de antisemitic polemicist Otto HauserThe inappropriateness of Jews for European society was signaled by their less-than-virile men and their either intellectual or oversexed, and in both cases aggressive, women. According to the German literary historian, translator, author of a novel about Spinoza, and antisemitic polemicist Otto Hauser: "By no other people do you find so many effeminate men [Weibmänner] and masculine women [Mannweiber] as by the Jews. That's why so many Jewesses push their way into male professions, study everything possible, from law [and] medicine to theology, become social organizers. It's clear that a good two-thirds of these Jewish women bear ambiguous secondary gender traits. Clear traces of beard growth are frequent, while their breasts are underdeveloped and their hair short. These women made . . . the pageboy cut [Bubikopf] fashionable." [p. 8-9]
Jewish identity, in particular, was betrayed by the nose, the foot, the smell, and—because it was not only of the body, but of the reproductive system—thc body technique of circumcision. On the imagined Jewish body, the genital, the primary marker of gender and sexual difference, was also, as the always already circumcised penis, the pre-eminent marker of ethnic and, eventually, racial difference. In his history of Judentum Otto Hauser argued that "indeed [in der Tat] circumcision is what most strikingly separates Judentum from Indo-Germans." For the latter, this "barbaric mutilation of the human body" is "the most alien" [am fremdesten] of distinguishing marks; hence, liberating Christianity from circumcision is what allowed the religion to quickly spread among the peoples of the “pure Nordic West.” Drawing upon Tacitus's assertion in the Histories (5.5) that circumcision is the differentiating mark by which Jews are known and Plotinus's mocking query in the Satires (102), "Wouldn't you rather also circumcise us so that we can be taken for Jews," as well as archaeological finds, including Roman terracotta pottery bearing both hooked noses and circumcised penises, the racial anthropologist Eugen Fischer and the biblical scholar Gerhard Kittel conclude that "being circumcised and being Jewish were acknowledged as completely the same" in the Roman Empire by the third and fourth centuries C.E. at the latest. [p. 10]______________
Martin Bollacher, Thomas Kisser, Manfred Walther, Ein neuer Blick auf die Welt: Spinoza in Literatur, Kunst und Ästhetik : with abstracts in English. Königshausen & Neumann, 2010
Daarin:
