Portret Spinoza keert (tijdelijk?) terug naar Den Haag
Dit portret van Spinoza staat tegenwoordig bekend als het “Haagse Spinoza-portret”. Die naam kreeg het daar Johannes van Vloten het in 1877 bij gelegenheid van de viering van Spinoza’s 200e sterfdag en de bekendmaking van het plan om tot een standbeeld te komen, aan de gemeente Den Haag schonk. Hijzelf had het verworven na een bezoek in 1846 aan de bejaarde theoloog H.E.G. Paulus die het hem daarna toezond, samen met nog enige portretprenten. De theoloog H.E.G. Paulus had bij de bibliothecaris van de Herzog August Bibliotheek in Wolfenbüttel, de theoloog en vriend van Goethe en Lessing Ernst Theodor Langer (1743 – 1820), deze kopie weten te verkrijgen van het Spinoza-schilderij dat daar hing. Wie de maker is van de kopie is niet bekend. [Cf. blog]
De Gemeente Den Haag bracht het schilderij onder bij de collectie van het Haags Historisch Museum, die het uitleende aan het Joods Historisch Museum dat het vele jaren in de vaste presentatie had [cf. blog]. Ik neem aan dat het JHM een nieuwe kopie de plaats van deze kopie zal laten innemen, want die is met de tegenwoordige reproductie-technieken tamelijk eenvoudig te maken. Of misschien gaat het na die tijdelijke Haagse tentoonstelling weer terug naar het JHM?
Enfin, nu komt het portret terug naar Den Haag voor de tentoonstelling Held op Sokkel die het Haags Historisch Museum op 3 oktober 2015 opent en die gaat duren tot t/m 24 januari 2016 [Cf. het Haags Historisch Museum]. Daarbij zal dit Spinoza-portret één van de hoogtepunten vormen. Behalve Spinoza zal aan een tiental andere ‘helden’ van wie een standbeeld in Den Haag te vinden is, aandacht worden gegeven: van Willem van Oranje tot Louis Couperus en van Nelson Mandela tot Aad Mansveld. Andere hoogtepunten zijn het bureau van Willem Drees uit het Rijksmuseum, een terracotta voorstudie van het beeld van Willem van Oranje, een buste van Nelson Mandela en een in brons uitgevoerde schoen van ADO-vedette Aad Mansveld.
In Museum de Gevangenpoort vindt tegelijkertijd de kleine presentatie Held achter tralies plaats, over helden die in het gevang terecht kwamen vanwege hun (politieke) ideeën of vanwege het begaan van strafbare feiten.
De tentoonstelling wordt georganiseerd in het kader van het 125-jarig jubileum van de Geschiedkundige Vereniging Die Haghe. Als onderdeel van dit jubileum verschijnt het rijk geïllustreerde boek Den Haag in Beelden waarin 60 beelden de revue passeren. Het boek is o.a. te koop in de museumwinkel van het Haags Historisch Museum.
[Info o.a. van De Posthoorn - Haags Spinoza-portret van wiki.commons, waarop deze oudere versie:
