Sem Davids (1897 - 1969) afscheid van ’t stille dorp, waar eens Spinoza dacht
Om de verloren zoon. Spinoza weerspiegeld in het geschiedbeeld der Nederlandse Joden 1840-1940 [Balans der Ballingschap VIII/IX. Heemstede, 1986] van Jaap Meijer, over wie ik onlangs een blog had, heeft het gedicht 'Afscheid der Joden van Nederland' van Sem Davids.
Sem Davids was de zoon van een Amsterdamse juwelier. Van 1914-1920 studeerde hij rechten aan de Universiteit van Amsterdam. Daarna werkte hij als journalist van 1922-1924 bij Het Vaderland. In 1927 trouwde hij met M. Bergansius. Van 1924-1940 werkte hij eerst als stenograaf, vervolgens op de buitenland-redactie bij de Telegraaf, waar hij in 1940 op grond van zijn joodse afkomst werd ontslagen. Hij zat vanaf 1942 ondergedoken. Vanuit zijn onderduikadres in Grouw stelde hij een plaatselijk nieuwsbulletin samen op basis van radioberichten; na de oorlog hervatte Davids zijn journalistieke loopbaan bij De Groene Amsterdammer; hij bleef hier werkzaam tot zijn dood, op 31 oktober 1969.
Behalve artikelen voor de krant schreef Davids ook boeken (o.a. over Clemeneau), reisverslagen en vertalingen. Bekend is het gedicht dat hij in de oorlog maakte en publiceerde onder schuilnaam De Bruin: 'Afscheid der Joden van Nederland'. Toen het na de oorlog (1962) werd herdrukt onder z’n eigen naam dateerde hij het “Juli 1942”.
Daar hij er Spinoza in noemt past het op dit weblog; ik breng slechts enige strofen.
Afscheid der Joden van Nederland
Wij staren om ons heen, bepakt met zorgen.
Op een perron wuift vaag een vriendenhand.
Zacht loeit een boot door deze grauwen morgen.
Het is het afscheid van ons vaderland
[…]
Vaarwel, vaarwel dan …. Door een mist van tranen
zien wij weer alles, wat ons dienstbaar was,
ons lichte huis, bebloemde duine-banen
en ’t wuivend riet langs de Westeinder-plas.
Wij zien de volgeladen wolke-luchten
boven een strakke rood-en-grijze stad
een rechte vaart, een bongerd zwaar van vruchten….
Nooit hebben wij dit land zoo lief gehad.
Vaarwel, goed land, het denken geeft ons sterkte
aan d’oude havens van ons voorgeslacht,
de stoere stad, waar Rembrandt’s vrienden werkten
en ’t stille dorp, waar eens Spinoza dacht.
[…]
Bij Geheugen van Nederland PDF van typoscript van het gedicht 'Afscheid der Joden van Nederland' [cf.]
