Spinoza duikt op in David Grossman’s 'Uit de tijd vallen'

In Nederland schreven Anna Enquist (Contrapunt, 2008) en A. F. Th. van der Heijden (Tonio, 2011) over het verlies van een kind. Ook de Israëlische schrijver David Grossman (Zigzagkind, Zie: liefde) die vijf jaar geleden zijn zoon Uri op het slagveld verloor, schreef een boek over de pijn en het verdriet van ouders die een kind verloren hebben:

David Grossman Uit de tijd vallen [vertaling Ruben Verhasselt. Uitgeverij Cossee 2012].

“Grossman's rouwzang vol stemmen van ouders die hun kind hebben verloren, leest als een hoorspel. Zijn sterk poëtische taal cirkelt rond het leed, dat amper te beschrijven is. Het verhaal kruipt altijd weer terug naar het verlies en het gemis. Rijk aan inhoud en rijk aan beelden heeft Grossman een indringend en aangrijpend verhaal verteld dat eigenlijk geen verhaal meer is. Wie uit de tijd valt leeft alleen nog voort in de herinnering van hen die hem of haar lief hadden.” [Drs. B. Hummel]

Op pp. 76-77 is te lezen:

Oude rekenonderwijzer:
Een vader zal zijn zoon niet overleven
dat is een klare regel, waarvan de logica
niet alleen vervat is in het leven,
maar ook, zoals bekend, in de optica,
waarin we (in de geest van de onvolprezen
lenzenslijper Baruch de Spinoza)
een heel gewaagd axioma tegenkomen:
Nooit mag het object (“het leven van de zoon”)
zich in het heelal bevinden op een afstand
vanwaar de vader (“het waarnemend subject”)
het van begin tot eind met één blik kan omvatten
.’ 

   

Met dank aan Cis van Heertum die mij deze informatieve tip gaf.