Spinoza een profeet?
Om naar uit te zien? Om ons hart vast te houden?
Dit boek is op komst. Door uitgeverij Lubberhuizen is aangekondigd dat op 1 november zal verschijnen:
Odette Vlessing en André Vuijsje: Profeet van de rede. De vele levens van Baruch Spinoza.
Ja, Baruch Spinoza! De auteurs zijn joods en joden hebben de hardnekkige neiging Spinoza bij zijn Hebreeuwse naam te blijven noemen, ook al noemde hij zichzelf na de ban alleen nog Benedictus de Spinoza. Ik blijf het op dit weblog herhalen: het getuigt van weinig respect om hem nu nog met de joodse naam aan te duiden.
Dan, hem profeet noemen! Wie weet wat Benedictus de Spinoza in de Tractatus Theologico-politicus over profeten geschreven heeft, gruwt met hem dat hij nu zelf profeet wordt genoemd, ook al is het dan ‘profeet van de rede’.
Het echtpaar Vlessing-Vuijsje schreef al eerder 1609; het jaar van Emanuel van Meteren en Henry Hudson (2009), over de Nederlandse invloed in Noord-Amerika.
Vervolgens hebben ze dit boek op stapel gezet.
Over De vele levens van Baruch Spinoza (het is mij nog niet duidelijk of dit de titel of de ondertitel is) schrijft de uitgever:
“In 1656 werd door de joodse gemeenschap de ban over Spinoza uitgesproken. Deze biografie toont aan dat de reden hiervoor lag in het beroep dat Spinoza deed op de Hollandse wetgeving. Hij negeerde het joodse recht, omdat hij vond dat hij als jongeling beter beschermd werd door het Hollands recht.
Zijn Tractatus theologico politicus, onder meer een kritische benadering van de Bijbel, kan als een reflectie op zijn verbanning uit de joodse gemeenschap beschouwd worden. Hij benadrukte dat de rust in een staat alleen gewaarborgd kan worden wanneer mensen mogen denken en zeggen wat zij willen.
Deze biografie bevat veel nieuws over Spinoza en de geschiedenis van de joden in Nederland. Heersende mythes worden ontkracht en de schrijvers leggen uit waarom er zoveel verschillende verhalen over het leven van de filosoof in omloop zijn.
Odette Vlessing is historica en als specialist op het gebied van de Nederlands-joodse geschiedenis werkzaam bij het Amsterdamse Stadsarchief. André Vuijsje is een bibliofiele Spinozakenner en doet een deel van het literatuuronderzoek.”
Enfin, we kunnen straks nog eens goed kennis nemen van haar eigenzinnige hypothese, waarover op dit weblog hier en hier en hier te lezen is. Zij heeft interessante documenten boven water gehaald en om elke snipper feitje dat licht werpt op Spinoza moeten we blij zijn. Maar met haar interpretatie werpt Odette Vlessing een zware slagschaduw op dat licht.
Enfin, natuurlijk ga ik dat boek lezen. Ik kom er te zijner tijd op terug.