Spinoza in een dag. Excursie deel 2. Ouderkerk a/d Amstel
Na de rondleiding door de Spinozalocaties in Amsterdam (zie het vorige blog) gingen we per auto, waar dat mogelijk was over de fraaie weg langs de Amstel, naar Ouderkerk a/d Amstel, waar op de oude joodse begraafplaats beide ouders van Spinoza begraven liggen.
Heel mooie omgeving - alles nog op menselijke maat...
Aan de overzijde van deze zijarm van de Amstel de oude joodse begraafplaats.
Het onlangs gerestaureerde lijkenhuis.
|
Ouwerkerk aan de Amstel We rijden in optocht de stad uit op weg naar de Amstel alwaar we de westerse dijk nemen. Deze dijk moet ooit een jaagpad hebben gehad waarover Spinoza zelf moet hebben gelopen of toch in ieder geval het paard dat zijn trekschuit heeft getrokken. Ook moet, daags na de dood van de wijsgeer, de trekschuit met de kist met handschriften hierlangs zijn gevaren. Vandaag echter is het bepaald gezellig langs de Amstel. Half Amsterdam loopt, fietst en vaart hier rond. De begraafplaats van de ouders van Spinoza wordt betreden. Het is een lommerrijke plaats, ongelijk van bodemniveau en tussen het hoge gras is hier en daar een grote grafsteen te ontdekken. En passant blijkt onze gids Jossi vloeiend Hebreeuws te spreken met de beheerder. De beheerder verteld ons dat vooral Spinozakenners deze plek bezoeken. Ook Engelse joden komen er voor het graf van rabbijn Menasseh Ben Israël omdat deze Amsterdamse rabbijn het in de 17e eeuw voor elkaar heeft gekregen dat de Joden weer in Engeland toegelaten werden.Ook de man die Spinoza heeft verbannen, rabbijn de Mortera ligt hier begraven. Die verbanning heeft er overigens alleen maar voor gezorgd dat Spinoza daarna met meer vrijheid kon filosoferen dan ie binnen de Joodse gemeenschap ooit gekund zou hebben. Kees Bruijnes |
Jossi, die goed Hebreeuws leest, was het niet geheel eens met de vertaling.
de grafsteen van rabbijn Abboab.
Grafsteen van Spinoza's vader, Michael de Spinoza.
Ook van de andere kant gefotografeerd deed de ingegraveerde letters niet oplichten.
Volgens Jossie en ook volgens een beheerder van de begraafplaats, was dit het graf van Michael. Hij overleed op 28 maart 1654. Baruch de Spinoza was toen 21 jaar.
Die beheerder vertelde dat de meeste bezoekers van deze oude joodse begraafplaats vanwege Spinoza komen. Dat was voor ons een zeer verrassende mededeling.
Het graf van Menasseh ben Israel. Vooral voor bezoekers uit Engeland is dit een belangrijk graf, vanwege Menassehs bemoeienis die tenslotte leidde tot de terugkeer van joden naar Engeland. Zij bezorgden het graf deze koperen plaquette.
Jossi Efrat geeft toelichting bij het graf van rabbijn Saul Levi Morteira (ook onder)
Heren dienen op de begraafplaats een pet of hoed te dragen. Uw blogger, links, was al blij dat hij deze wollen wintermuts had kunnen vinden. Wel iets te warm op deze hoogzomerse dag... Rechts Kees Bruijnes die me zijn impressie stuurde, die ik in mijn blogs meeneem.
Het graf van Hannah Deborah, Spinoza's moeder. Zij stierf op 5 nov. 1638. Baruch Spinoza werd die maand zes jaar oud.
