Spinoza in een stoet van misfits
Spinoza werd vluchtig alleen maar
een keer genoemd in Wim Brands VPRO-programma Boeken vandaag [cf. Uitzendinggemist], maar
het was voldoende aanleiding voor iemand om mij erop te wijzen dat
het in het boek van Anton Blok kennelijk ook over Spinoza gaat:
Anton Blok, De Vernieuwers. Zegeningen van tegenslag in wetenschap en kunst, 1500-2000. Prometheus Bert Bakker, augustus 2013 - books.google
Anton Blok, is emeritus hoogleraar culturele antropologie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij was gasthoogleraar aan de University of California, Berkeley en fellow aan Yale University.
Aan de hand van "een collectieve biografie" en inzichten uit de antropologie vindt Anton Blok in de levens van tientallen geleerden en kunstenaars van de afgelopen vijf eeuwen een patroon van tegenslag en buitensluiting. Copernicus, Montaigne, Spinoza, Newton, Darwin, Mendel, Freud en Einstein... Geholpen door fortuinlijke ontmoetingen kwamen allen in een positie die ruimte en vrijheid schiep en het mogelijk maakte gevestigd gedachtegoed in twijfel te trekken en een nieuw gezichtspunt te ontwikkelen dat ons beeld van de wereld en onszelf blijvend heeft veranderd. Tegenspoed werd omgezet in de strategische positie van de outsider. In De vernieuwers laat Blok zien dat 'innovatie' zich niet laat plannen, maar met vallen en opstaan - niet zelden onbedoeld - tot stand komt. Radicale vernieuwing is altijd het werk geweest van enkelingen die bereid waren en de moed hadden om tegen de stroom in te gaan, te experimenteren, risico's te nemen, te falen en opnieuw te beginnen.
Hij schreef eerder o.a. De Bokkerijders. Roversbenden en geheime genootschappen in de Landen van Overmaas, 1730-1774 (1991), Honour and Violence (2001) en Niets is minder waar (2002).
Ook op Spinoza.tv een interview met Blok: "Anton Blok deed tien jaar onderzoek naar ‘de zegeningen van tegenslag in wetenschap en kunst’ en richtte zich daarbij op vernieuwers. Hij vroeg zich af: welke omstandigheden stelden deze mensen in staat om tot prestaties te komen die de wereld veranderden?"
Carel Peeters in Vrij Nederland: "Gezegende tegenslagen. Cultureel antropoloog Anton Blok schreef een boek over het ontstaan van vernieuwende ideeën. Zijn theorie is tamelijk origineel, maar hij overdrijft wel."
