Spinozacentrum voor hersenonderzoek in Amsterdam

19 december 2007 werd bekend dat in Amsterdam een Spinozacentrum voor hersenonderzoek komt; precieser omschreven het 'Spinozacentrum voor Neuroimaging'. De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) nam het initiatief, de Amsterdamse universiteiten en universitaire medische centra werken hierin samen. De gemeente Amsterdam steunt het initiatief van de KNAW met het verstrekken van een achtergestelde lening van 1 miljoen euro. Daarmee kan zeer geavanceerde apparatuur worden aangeschaft waarmee Amsterdam zich in de internationale frontlinie van het hersenonderzoek denkt te kunnen plaatsen.

Moeten we nu blij zijn dat de naam van de filosoof Spinoza verbonden wordt met  deze vorm van neurostudie, nadat zijn naam al verbonden werd aan de Spinozalens en de NWO-Spinozapremie? 

Sinds 1999 bestaat de Spinozalens: een internationale onderscheiding, bestemd voor een internationaal vermaard denker over ethiek en samenleving. Die verbinding van die doelstelling met Spinoza's naam is duidelijk passend.
Aan de onderscheiding is een bedrag verbonden van 25.000 euro en een plastiek/ sculptuur van beeldend kunstenaar Joseph Semah (schaapshersens in brons met een oog en oogzenuw van glas).

Prestigieus is de NWO-Spinozapremie: de grootste Nederlandse onderscheiding in de wetenschap - ook wel genoemd: de Nederlandse Nobelprijs. Iedere onderzoeker krijgt anderhalf miljoen euro, te besteden aan onderzoek naar keuze. De wetenschappers ontvangen deze prijs voor hun onderzoek dat 'voortreffelijk, baanbrekend en inspirerend' wordt geacht.

 winnaars van de NWO-Spinozapremie 2007 Foto na de uitreiking op 28 november 2007 door minister Ronald Plasterk van de NWO-Spinozapremies aan vier Nederlandse wetenschappers.

Hoe anders en hoe bevreemdend lijkt de verbinding van Spinoza's naam aan een Centrum of Instituut voor  hersenonderzoek?

In het gezamenlijke persbericht van de Gemeente Amsterdam en de KNAW staat te lezen: "Hersenaandoeningen vormen een van de grootste medische problemen van de toekomst. De maatschappelijke, (psycho)sociale en economische belasting voor de maatschappij is erg groot. Het hersenonderzoek is in Amsterdam sterk vertegenwoordigd en van zeer hoge kwaliteit. Het hersenonderzoek wordt op dit moment uitgevoerd op de twee Amsterdamse universiteiten, in de twee academische ziekenhuizen en in een aantal wetenschappelijke instituten. Door een gezamenlijke infrastructuur op te bouwen, willen de partijen het hersenonderzoek op een hoger plan tillen."

Wie denkt hierbij nu aan Spinoza?
Als er ergens in de onderzoeksinteresse een verbinding zou liggen met Spinoza, bijvoorbeeld zoals neurowetenschapper Antonio Damasio dat doet, dan zou men zich iets van de combinatie van dit initiatief met de naam Spinoza kunnen voorstellen. Echter, daarvan is niet te ontwaren. Áls er zo'n programmalijn zou zijn, had men dat er wel meteen bijverteld - om de keuze van die naam te verantwoorden.

Amsterdams gemeentebestuur zal ermee te maken hebben; burgemeester Job Cohen is de laatste tijd nogal bij Spinoza betrokken.

Amsterdam heeft aangekondigd de Spinoza-promotie grootschalig aanpakken. Zoals Rotterdam met zijn Erasmus geurt ,wil Amsterdam aan de haal met Spinoza. [zie hier in Trouw] In de periode van 23 april 2008 t/m 22 april 2009 is Amsterdam door de Unesco aangewezen als ‘Wereldboekenstad’. Dan zullen activiteiten rondom het thema ‘Open Boek, Open Mind’ worden georganiseerd om de dialoog over de vrijheid van meningsuiting te stimuleren [met uiteraard aandacht voor Spinoza en Anna Frank].

Cohen en wethouder Codrington van Stadsdeel Centrum hebben volgens de Amsterdamse Spinozakring belangstelling getoond voor hun plan voor een Spinozamonument en hen gevraagd om met een globale opzet te komen. [Voorzitter Frank van Kreuningen: ‘We willen geen klassiek, bronzen beeld, maar een interactief kunstwerk dat uitleg geeft over Spinoza – ook voor toeristen’.]

Tijdens de herdenkingsbijeenkomst van het 375e geboortejaar van Spinoza op zaterdag 24 november in de Mozes & Aäronkerk te Amsterdam door de Vereniging Het Spinozahuis, ontving Cohen de Spinozapenning voor het 'bij elkaar houden van de boel'. Hij gaf daar een korte schets van het belang van Spinoza.

Burgemeester Job Cohen heeft al in 2004 tijdens de uitreiking van de Spinozalens laten weten: “Wij kunnen door het bestuderen van de ideeën van Spinoza en de Verlichtingsidealen zoals híj die verwoordde, een hernieuwde inspiratie en een versterkt bewustzijn vinden om juist in deze tijd onze politieke cultuur op waarde te schatten en te verdedigen”. [zie ook hier]

Op dinsdag 18 december werd in de ambtswoning van de burgemeester het convenant ondertekend waarin bovenvermelde partijen hun intentie om het Spinozacentrum op te richten vastgelegden.

Waarschijnlijk is het Spinozacentrum voor hersenonderzoek dus een onderdeel van deze Amsterdamse Spinozapromotie. En misschien was stiekum die Spinozapenning ook wel bedoeld als een erkentelijkheid daarvoor...

   Zie hier bij de KNAW

Aanvulling 29 maart 2010

In maart 2010 werd een vacature gepubliceerd voor een "MRI-fysicus / technisch kwartiermaker"