Zondag Spinozadag: De Groene Spinoza en onze aardkloot
De actualiteitswaarde van het thema duurzaamheid van de komende Spinozadag, op Spinoza's 381e geboortedag, zondag 24 november 2013 [cf. de AAS], blijkt ondermeer uit een nieuw boek van Jostein Gaarder dat nog niet in het Nederlands is vertaald.
Ten tijde van het verschijnen van De wereld van Sofie (1994), de bestseller van Jostein Gaarder, was klimaatverandering en het thema van de noodzaak van duurzaamheid, nog niet zo'n groot onderwerp als het nu is. Het onderwerp van de verbondenheid van de mensen met de kosmos kwam in dat boek alleen aan de orde bij Spinoza. Maar dat werd nog niet uitgewerkt naar het thema van de duurzaamheid dat in dat boek nog helemaal niet voorkwam (hoewel de Club van Rome al van de 70-iger jaren dateerde).
Inmiddels verscheen dit jaar een nieuw boek van de Noorse schrijver Jostein Gaarder dat helemaal op dat laatste thema inspeelt: Anna. En fabel om klodens klima og miljø [Anna, een fabel over het aardse klimaat en milieu]. Het verscheen in het Duitse met een heel andere titel, 2084 – Noras Welt; in het Nederlands kwam het voor zover ik weet nog niet uit, maar dat zal zeker nog wel komen.
Het is duidelijk: de tijd van het louter en vooral filosofisch beschouwen van de raadsels van het universum en de menselijke geest is voorbij. Nu dient alle aandacht uit te gaan naar het behoud van wat ons van de aarde nog rest en dat goed bewaren voor onze achterkleinkinderen.
Net als de kinderboekenschrijver Jostein Gaarder speelt ook de ASK in op deze themaomwenteling en doet het een poging Spinoza op dat onderwerp te betrekken. Dat nieuwe boek van Gaarder zal wel weer een succes worden. Zal het verder actualiseren en moderniseren van Spinoza eveneens slagen?
Aardkloot
Het Noorse 'kloden' doet erg denken aan het 17e eeuwse 'aardkloot' zoals ook Spinoza gebruikte. Misschien moeten we die term maar weer eens herinvoeren.
Zie het korte parabeltje van Spinoza in Caput III in de Korte Verhandeling, Van de Lyding uyt Waan.
Zoo zeid men van een Boer die zig zelfs hadde wys gemaakt datter buyten syn velden geen andere en waren, maar een koe komende te vermissen, en genoodzaakt wordende die elders verr te gaan zoeken viel in verwondering, van dat buyten syn wynig velds, nog zoo groote meenigten van andere velden waren.
En zeker dit moet ook plaats hebben, in veele Philosoophen, die hun zelfs hebben wys gemaakt, dat er buyten dit veldje of aardklootje daar op zy zyn (omdat zy niet anders beschouden) geen andere meer en zyn. Maar nooyt en is verwondering in die geene die waare besluyten maakt, dits een.
