Arnon Grunberg over Spinoza

Op de “Onafhankelijke website van Tilburg University” verscheen zojuist een stukje n.a.v. de lezing die Arnon Grunberg op 7 november 2012 bij het eerste lustrum van de Tilburg School of Humanities had gegeven [zie over de aankondiging daarvan dit blog, waarin ik ook toelicht waarom ik dit jaar niet naar de Spinozadag ga].

De titel van die lezing werd eerst aangekondigd als "Over Spinoza", werd daarna gewijzigd in: "Het noodlot" en werd niet lang voor 'de grote dag zelf' van de ondertitel voorzien: "In hoeverre kunnen de spinozistische ethiek en de 'radicale verlichting' nog altijd een leidraad zijn bij het inrichten van onze samenleving?" Het ging dus tóch over Spinoza; onduidelijk is waarom dat lange tijd niet uit de aangekondigde titel mocht blijken.
Ik citeer uit dat stukje het begin en het einde:

“In zijn lezing, getiteld Het Noodlot, vraagt Grunberg zich af wat de ethiek van Spinoza nog kan betekenen voor de moderne mens. Spinoza was een kind van de Verlichting en geloofde er heilig in dat mensen in staat zijn om een gelukkig en deugdzaam leven te leiden. Dan moeten we wel even onze hartstochten onder controle krijgen en ons bevrijden van alle onware ideeën. ‘Kunnen we dat, en willen we dat?’ vraagt Grunberg zich af.

Grunberg vergelijkt in zijn lezing de moderne mens met Swann, een personage van de Franse schrijver Marcel Proust. Swann laat zich in de liefde vooral leiden door gevoelens als jaloezie en wantrouwen, en bouwt zo hele fantasiewerelden op. De moderne mens lijkt verdacht veel op dit personage, vindt Grunberg. ‘Wij vrezen voortdurend bedrogen te worden en geloven heilig in onze verbeelding. Wij zijn allemaal producenten van fictie.’ De moderne mens verheerlijkt volgens Grunberg het sentiment. Het is te laat om nog terug te keren naar het Spinozistische geloof in dé waarheid.  ‘Het lachwekkende is ons noodloot,’  besloot Grunberg zijn lezing.”

[…]

‘Het lachwekkende is ons noodlot,’ besloot u de lezing. Is het bestaan voor u één grote, goddeloze komedie?

 “‘Goddeloosheid’ is in de context van Spinoza ingewikkeld, want het ‘goddelijke’, als ik hem goed begrijp, is immers alles. Een komedie wel degelijk, maar daarmee ook een tragedie.”

                                                    * * *

Ik geef dit even door, zodat degenen die a.s. zondag naar de Spinozadag in Paradiso gaan, waar hij op het programma staat, hun verwachtingen eventueel kunnen bijstellen.

Over zijn Tilburgse lezing schreef Grunberg geen blog (alleen over 't hotel dat hem aangeraden was).
Wel schreef hij op 9 november 2012 onder de titel "Misleader" voor het eerst op z'n blog iets (weinig zeggends) over Spinoza.

spinoza | 23-11-2012 | 16:30 | Link | Reacties (3)

Reacties

Uiteraard ging ik even kijken of/wat Grunberg over zijn speech tijdens de Spinozadag op z'n blog schreef. Nauwelijks iets - alleen vergelijkt hij burgemeester Eberhard van der Laan met een maffiabaas...

Stan Verdult 27-11-2012 @ 15:22

Geden aanrader voor belangstellenden in Spinoza en een beetje sneu voor de 380-jarige zelf, die niets terug kan zeggen. Grunberg onderbouwt zijn gedachtenboog met wiebelige en onjuiste citaten zoals deze: 'de begeerte wordt bij Spinoza aangedreven door de rede'. - Kortom: flauwekul.

Michiel 07-12-2012 @ 12:34

Ben benieuwd wat Spinoza-kenner Wim Klever van Israel's en Grunberg's voordrachten vindt.

Hans Kuijper 07-12-2012 @ 18:08