Borges en Spinoza in 'De literator als filosoof'
Voor wie het nog niet ontdekt heeft, heb ik weer een tip: dit boek van Robert Lemm over Jorge Luis Borges, De literator als filosoof, ligt in de ramsj (bij o.a. Steven Sterk en Selexyz); van €26,95 voor €7,90.
Zoals uit twee eerdere blogs (deze en deze) waarin ik gedichten van Borges over Spinoza bracht, blijkt, had Borges grote waardering en bewondering voor en - uiteraard - ook kritiek op Spinoza. Hij vond Spinoza's God en universum boeiend - om steeds naar op zoek te blijven. Maar zijn euclydische methode vond Borges maar niks. Hij schaarde Spinoza onder de "meesters van de fantastische vertelkunst".
Behalve in een apart hoofdstuk, "Borges en Spinoza", komt Spinoza in dit boek op vele plaatsen voor. Bijvoorbeeld in hoofdstukken als "Borges en Swedenborg", "Borges en Schopenhauer", maar ook in uitvoerige paragrafen over Miguel de Unamuno en Fritz Mauthner e.a. Waar lees je nou over Mauthner? Ja op dit weblog? Maar verder? In dit boek van Lemm dus.
Lemm is ambivalent, vooral over Spinoza, maar ook over zijn onderwerp Borges. Maar hij is wel door beiden zeer gefascineerd. En hij is heel belezen. Hij geeft niet alleen maar ideeën door, maar geeft ook zijn meningen. Het boek is echt een essay in de beste betekenis van het woord. Het boek gaat over Borges, vele anderen, vooral filosofen in dit geval, én over Lemm.
De lezer die - zoals ik - niet katholiek (meer) is, moet zich er niet aan storen dat Robert Lemm dat wel is en dat ook regelmatig laat merken. Het traditionele katholicisme is uiteindelijk zijn norm. Maar dat maakt niet uit en kan een geïnteresseerde lezer niet bommen; want Lemm draagt wel ontzettend veel interessant materiaal aan, waar men voor zijn eigen denken zijn voordeel mee kan doen.
Een rijk boek om te lezen en om te hebben. En dat voor zo'n prikkie.
