BdSpinoza

Chronica Spinozana 2 en slot

Het wordt mij in deze periode waarin ik het wat kalmer aan doe met mijn blog, steeds duidelijker hoe ik verder wil. De eerste twee weken van de pauze deed ik nog wel wat ik al tien jaar deed: dagelijks bijhouden of er ergens nieuws inzake Spinoza te vinden was. Ik deed daarvan verslag in het blog van 4 december 2016 Chronica Spinozana. Ik wilde dan wel een poosje stoppen met dagelijkse blogs, maar blijkbaar toch geen lacune laten ontstaan in het Spinoza-nieuws. Sindsdien besefte ik, dat ik dat beter niet kan doen en mij beter kan concentreren op echt inhoudelijke zaken Spinoza betreffende.

Ik laat vanaf nu dus de mijn zelfopgelegde taak achter mij: ik voel mij niet meer de archivaris en curator van alle Spinozana, waarmee ik nu al zoveel jaren vele blogs vulde. Om enige voorbeelden te geven: zo zal ik geen blogs meer wijden aan feiten als:

• [Inutilis scientia Spinozana - 237] Op 23 november 2016 kwam de online-goksite “BossCasino” met het promotiebericht: 3.11.2016 BARUCH SPINZ!

Baruch Spinoza, a famous Dutch philosopher, whose works have influenced entire generations of thinkers, would become 339 old on 24 November 2016. Being a lens grinder by trade, he has gone through exclusion from his religious community for his philosophical works just like some ragged sorcerer.
Join our commemorative promotion and get 30 Free Spins for NetEnt Spellcast slot game from Baruch Spinoza! [Cf.]

Maar Spinoza zou die dag 384 jaar geleden geboren zijn – men kwam hier op 339 jaar door zijn sterfdatum van 2016 af te trekken. Als zo’n goktent al zo slordig rekent, hoe zal het dan gaan met het toerekenen van gokwinsten? Enfin, ook zulke minimale Spinozaweetjes zal ik in de toekomst nauwelijks nog brengen. 

• Dat Rikus Koops z’n Spinozawebsite heeft vernieuwd en z’n dienstverleningsaanbod heeft uitgebreid. [Cf.]

• Dat er na 2015 in 2017 een Collegium Spinozanum II zal worden georganiseerd: An International Summer School on Spinoza and Spinozisms in Their Historical and Philosophical Contextdie van 4 - 7 July 2017 in Groningen zal worden gehouden.[Cf.]

• Dat recent het nieuwe boek verscheen van Floris Cohen, Het knagende weten [Prometheus, 16 nov. 2016]. Haije Bouwman attendeerde mij erop dat het OVT-programma op NPO1 van 11 dec. een gesprek met Cohen had en dat uit niets bleek dat Spinoza in dat boek aan de orde werd gesteld, waaraan hij zich enigszins ergerde.
In een tamelijk willekeurige selectie (Taede A. Smedes) van ‘figuren’ als Kepler, Gijsbert Voet, Galilei, Pascal, Newton, Kant, Darwin en Max Weber laat Cohen zien hoe wetenschappers met geloof worstelden: hoe “hun weten knaagde.” Volgens Taede A. Smedes in zijn korte recensie voor Biblion “een diepgravende én geëngageerde studie; een van de beste boeken over geloof en wetenschap van de afgelopen jaren.”
Ik denk dat Spinoza daar helemaal niet in thuis hoort: bij hem knaagde er helemaal geen weten. Ik vind het niet meer nodig aan zulke zaken (waar Spinoza gemist wordt) voortaan nog een blog te wijden.

In zijn inleiding die ik later tegenkwam [cf. PDF], geeft Cohen precies ook deze motivering:

"Waarom wel Galilei, Pascal en Newton maar niet Spinoza? Zijn radicale historisering van de bijbel heeft diepgaand doorgewerkt, maar van persoonlijke beleving, persoonlijke oplossing van een persoonlijk ervaren spanningsveld hebben we bij hem niet of nauwelijks weet. Daarom, en daarom alleen, krijgt Spinoza hier geen afzonderlijk hoofdstuk toebedeeld. Wel vormen zijn denkbeelden een belangrijk onderdeel van een ‘Verlicht Tussenspel’ waarin ik de diverse stellingnamen markeer die, tussen Galilei en Newton verkend, in de periode van de Verlichting vaste vormen gaan aannemen: pantheïsme (de door Spinoza geponeerde identiteit van God en natuur), deïsme (de opvatting dat God de wereld en de natuurwetten wel heeft geschapen maar zich er sindsdien niet meer tegenaan bemoeit) en fysico-theologie (de toenmalige gedaante van wat tegenwoordig als ‘Intelligent Design’ door het leven gaat). Een echt, intellectueel maar ook persoonlijk doorleefd spanningsveld komen we dan weer tegen in het hoofdstuk dat volgt op dit Tussenspel, en dat gaat over de man die helemaal op het eind van de Verlichting grondiger en stelselmatiger dan wie ook eerder of later over de verhouding tussen wetenschap en religie heeft nagedacht, Immanuel Kant."

• In Trouw verscheen op 8 december 2016 een uitgebreid interview met Ronit Palache, n.a.v. het verschijnen van haar boek Ontroerende onzin. De Joodse identiteit in het Nederland van nu [Amsterdam: Prometheus, 2016]. Een jaar geleden organiseerde zij het symposium “De casus Spinoza’ over de vraag of diens ban niet eens moest worden opgeheven. Tijdens de VHS zomercursus in Barchem gaf zij een impressie van hoe de Sefardische gemeenschap in Nederland nu over Spinoza denkt. In het interview vertelt zij hoe zij ongelovig is maar toch telkens naar de Portugese Synagoge gaat waar haar vader voorzanger is en hoe ze zich houdt aan regels en meedoet aan gebruiken, hoe vreemd die in haar ogen eigenlijk ook zijn. Spinoza komt niet aan de orde, dus kun je betwijfelen of hij veel voor haar betekent. Of hij in dat boek wel aan de orde komt, weet ik niet. Zulke dingen ga ik niet meer in blogs bespreken.
[Foto Ronit Palache via tweet van Leonie Breebaart]

Ter aanvulling:  op 30-12-2016 had het Reformatorisch Dagblad en gesprekje van A. de Heer met Ronit Palache n.a.v. dit boek. Daarin de vraag: Vorig jaar was u initiatiefnemer van het debat in de Rode Hoed over de vraag of het niet hoog tijd werd dat de Portugese gemeente in Amsterdam de banvloek over de Joodse filosoof Baruch Spinoza (1632-1677) zou opheffen. Hoe kijkt u hierop terug?

„Gran-di-oos. Zaten we daar met meer dan 400 mensen, wetenschappers, rabbijnen, noem maar op. De banvloek werd niet opgeheven, maar het was een debat op zeer hoog niveau. Fenomenaal. Overigens is Spinoza helemaal mijn filosoof.” [cf. vet van mij]. 

• Blijkbaar is een update in de maak van de Geschiedenis van de joden in Nederland, [cf. dit blog] nu met de volgende redactie: Hans Blom, Hetty Berg, Bart Wallet & David Wertheim. Cf. Uitg. Balans. Meer dan de cover is er nog niet over te vinden. Toch alvast genoteerd. 

spinoza | 18-12-2016 | 13:43 | Link | Reacties (1)