Morgen is de 200ste geboortedag van Georg Büchner (1813 -1837)

Ondanks dat zijn werk klein is (hij stierf ook erg jong, 23 jaar), geldt hij als een van de meest innovatieve Duitse toneelschrijvers. Hij mag een rebel en onruststoker geweest zijn, lui was hij niet. In de korte tijd die hem aan leven gegund werd, heeft hij behoorlijk wat gepresteerd. Daar hij in zijn werk veel van Spinoza's ideeën gebruikte, en in ieder geval met Spinoza's godsbegrip worstelde, waaraan ik eerder aandacht besteedde in de onder vermelde blogs ("George Büchner was diep getroffen door het spinozisme, dat diepgaand doorwerkt in zijn literaire en niet-literaire werk"), meld ik in dit blog dat het morgen 200 jaar geleden is dat hij geboren werd.

Het is uiteraard aanleiding voor veel aandacht.

Zo loop in Darmstadt in het Congrescentrum Darmstadtium in de buurt van de Grafenstraße 39, het huis van Büchner's ouders, de tentoonstelling "Georg Büchner – Revolutionär mit Feder und Skalpell“ [Cf.]

Zo heeft Tagblatt.de vandaag een gesprek met de germanist Burghard Dedner die aangeeft wat Büchner zo invloedrijk maakte. Maar er zijn meer dagbladen en tijdschriften die artikelen brengen. Zo heeft Judith von Sternburg in de Frankfurter Rundschau een informatief artikel "Büchners Handschrift ist kaum zu lesen"  (met 3x Spinoza)

Van belang is:

Hermann Kurzke, Georg Büchner. Geschichte eines Genies [C. H. Beck Verlag, München, 2013, 591 Seiten]

Eerder dit jaar kwam Jan-Christoph Hauschild met het boek Georg Büchners Frauen [DTV, 2013, 271 Seiten].
[Op de cover: Lesende Frau (1889) van Asta Nörregaard]

Een goede uitgave van zijn werk is: Sämtliche Werke, Briefe und Dokumente in zwei Bänden, hrsg. von Henri Poschmann [Deutscher Klassiker Verlag, Frankfurt 2006, 2103 Seiten]

Dit is slechts een kleine greep. Of het voor iemand uit het wereldje der Spinozisten aanleiding is om wat extra aandacht aan Georg Büchner's Spinozisme te geven is mij niet bekend. Enfin, een beetje aandacht is er door dit blog.

Blogs over Georg Büchner

14 juni 2011: Georg Büchner (1813 – 1837) Spinozistisch geïnspireerd schrijver van Woyzeck

19 november 2012: Spinoza in Georg Büchner’s "Dantons Tod"

12 december 2012: Georg Büchner’s 'metafysische revolte' (atheïsme) en worsteling met Spinoza - toegepast op Arnon Grunberg

_____________

Aan de in deze blogs gebruikte literatuur voeg ik deze toe:
Seiji Osawa, Georg Büchners Philosophiekritik: eine Untersuchung auf der Grundlage seiner Descartes- und Spinoza-Exzerpte. Tectum Verlag DE, 1999, 231 Seiten
[Zoals de titel al doet vermoeden laat books.google bijna 100 hits zien, een goudmijntje dus]

Een interessante analyse over Büchner's worsteling met Spinoza, althans met de nogal idealistisch begrepen Spinoza van Fichte en Hegel, geeft

Michael Lausberg, "Georg Büchner und der Idealismus." In: Tabula Rasa, Zeitung für Gesellschaft und Kultur, No 63 (5/2011) [Cf.]

Zijn conclusie luidt:

"Büchner stellt inhaltlich die Forderung nach einer menschlichen Philosophie auf, die aber, wenn sie Realitätsgehalt haben soll, auf praktische menschliche Bedürfnisse rekurrieren muss.

Der antiideologische Affekt Büchners wendet sich gegen die Ursprünge seines eigenen Denkens. In seiner Jugend selbst Fichtianer, ist Büchners Abrechnung mit der idealistischen Philosophie gleichzeitig Auseinandersetzung mit ihm selbst. Büchner beschäftigt sich kritisch mit dem System von Descartes, aber seine Auseinandersetzung mit Spinoza ist weitaus intensiver. Mit Spinoza teilt Büchner die Ansicht, dass alles, was existiert, mit Notwendigkeit in der Welt ist. Dies ist allerdings auch die einzige Gemeinsamkeit. Während in Spinozas pantheistisch gefasster Gott-Natur die Ordnung und Verknüpfung der Dinge mit der Ordnung und Verknüpfung der Ideen gleichförmig ist, ist für Büchner dieser Zusammenhang zerrissen. Büchner verfolgt dagegen den Ansatz des französischen antisystematischen Materialismus vor der Französischen Revolution."

Ook interessant en vermeldenswaard is:

Par 4. Das Spinoza-Defizit der Büchner-Forschung, in: Bodo Morawe, "Heine und Holbach. Zur Religionskritik der radikalen Aufklärung und über zwei zentrale Probleme der Büchner-Forschung," in : Burghard Dedner, Matthias Grobel, Eva-Maria Vering (Hrsg), Georg Buchner Jahrbuch 11 (2005-2008) [Walter de Gruyter, 2009 - S. 237 - 265 - books.google]
In die paragraaf eindigt hij met ook te schrijven over een "Büchner-Defizit der Spinoza-Forschung"! Er valt dus nog een en ander te doen.

spinoza | 16-10-2013 | 12:14 | Link | Reacties (0)