BdSpinoza

Nico van Suchtelen (1878 - 1949) Spinozaliefhebber en -vertaler

Nicolaas Johannes (Nico) van Suchtelen was een Nederlands schrijver, dichter, vertaler en uitgever - een met de arbeidsbeweging sympathiserend jonkheer. Geïnteresseerden in Spinoza zullen hem vooral kennen als vertaler van de Ethica en van de Verhandeling over de zuivering des verstands. Als filosoof had hij een eigen omgang met het gedachtegoed van Spinoza. Nico van Suchtelen, "iemand die iets van de dichter en de wijsgeer in zijn schrijverschap verenigde", aldus Jan en Annie Romein-Verschoor.

Nico van Suchtelen was de zoon van Ferdinand Antonius van Suchtelen, commies eerste klasse bij de Telegrafie, en Josina Paulina Adriana Beversen. Op 26 maart 1902 trouwde hij met Carolina Jacoba van Hoogstraten, met wie hij twee dochters en drie zoons kreeg. Hij scheidde van haar op 10 juni 1921. Vervolgens trouwde hij op 11 augustus 1921 met Catharina Elisabeth van der Werff, met wie hij een dochter en twee zoons kreeg. Een van die zoons, Guido, is de meeste Spinozisten wel bekend als gedurende vele jaren secretaris van de Vereniging Het Spinozahuis (zie hier het blog over Guido).

Van Suchtelen studeerde natuurwetenschappen, sociologie en economie te Amsterdam, later psychologie en filosofie in Zürich en promoveerde in de staatswetenschappen. Van Suchtelen werkte enige tijd in Van Eedens kolonie Walden. Hij was medeoprichter in 1934 van het Frederik van Eeden-Genootschap.

In 1913 werd hij directie-secretaris van de Wereldbibliotheek, de in 1905 opgerichte progressief-culturele stichting van Leo Simons, van wie hij - vanaf 1925 - mededirecteur en opvolger werd - van 1930 tot 1948. Hij schreef romans, gedichten en verhandelingen en vertaalde onder andere Dante, Goethe, Spinoza, Shakespeare, Freud, Cavalcanti, Petrarca, Marcus Aurelius. Hij publiceerde meestal onder eigen naam, maar gebruikte ook wel het pseudoniem “Theo van Berkel”. Zijn verzamelde werk, uitgegeven door de Wereldbibliotheek omvat wel 12 delen.

Nico van Suchtelen was actief als bestuurslid van de Societas Spinozana en als lid van de redactie van het Spinozistisch bulletin (waarvan het eerste nummer verscheen in 1938).

Na zijn dood trok Van Suchtelens werk nog maar weinig belangstelling, de breedvoerig filosofische aanpak ervan lijkt dan toch een sterk tijdgebonden karakter te hebben bezeten, de literaire kracht ervan was niet tijdbestendig. Zijn kleindochter Esther Blom publiceerde in 1999 zijn biografie: De vlam van het menselijk denken. Nico van Suchtelen 1878-1949.

Al als HBS-leerling, zich voorbereidend op het staatsexamen om toegang tot de universiteit te krijgen, verdiepte hij zich in het werk Spinoza. Hij werd sterk door Spinoza beïnvloed.

De eerste roman die hij na enige dichtbundels publiceerde was Quia absurdum. (Maas & Van Suchtelen, Amsterdam 1906). Annie Salomons noemde dit “het credo van hun generatie” - het kreeg in 1953 een 17e druk. In Quia absurdum komen de volgende passages over Spinoza voor:

Zijn Spinoza-interesse blijkt vooral ook uit zijn filosofisch hoofdwerk Tot het Al-Eene (1927). Dit Al-Ene was een 'ondoorgrondelijk sluitend Oerbeginsel', dat hij ook Al-Rede, Al-Natuur, Algeest, het al-ene Leven of God noemde.
Voor hem heeft dat Al-Ene, andersgezegd de God van Van Suchtelen - i.t.t. de God van Spinoza - heeft een transcendent karakter, hetgeen hij ook aanduidt met 'het Hogere'.

'Inleiding tot Spinoza's Ethica' (bij de vertaling, Amsterdam 1915).Deze vertaling is later door zijn zoon Guido nagezien en wordt nog steeds gedrukt. [Te lezen bij DBNL]

Hij zag in de Ethica niet op de eerste plaats een filosofisch betoog, maar waardeerde het als een “begripspoëem” waarvoor zijn gevoel openstond in de overtuiging dat ook voor Spinoza zelf een ‘oerintuïtie’ voorafging aan de bewijsvoering. 

spinoza | 19-08-2009 | 08:29 | Link | Reacties (0)