BdSpinoza

Volgens Spinoza lopen geestelijke en lichamelijke processen volstrekt parallel aan elkaar. Deze dubbele aspect-benadering blijkt als een vruchtbare werkhypothese te functioneren in het moderne emotieonderzoek. Dat onderzoek verloopt via twee onafhankelijke sporen. Enerzijds het spoor van de geest, anderzijds het spoor van het lichaam.

Datum: woensdag 17 november 2010
Tijd: 20.00 uur
Plaats: Aula SG Huizermaat, Monnickskamp 7, Huizen
Toegang: € 7 (leden van vereniging VU-Windesheim en studenten gratis)
Meer informatie en aanmelden: www.protestantshuizen.nl

Lezingen door Wiep van Bunge over Spinoza en de collegianten en Manfred Lauermann over Von Dunin Borkowski.

Zaterdag 27 november 2010

Tijd: 11.30 - 15.00 uur

Plaats: voormalig Gemeentehuis van Rijnsburg. Burg. Koomansplein 1, Rijnsburg. [Méér info]

Zondag 28 november 2010  Haarlem Winterlezing Teyler Genootschap door dr. V. Kal Spinoza en de vrijheid - een ernstig misverstand

Spinoza en de vrijheid - een ernstig misverstand. Spreker: Dr V. Kal, Universitair Hoofddocent Wijsbegeerte, Universiteit van Amsterdam, Faculteit der Geesteswetenschappen, Afdeling Wijsbegeerte.*) Steeds vaker wordt Spinoza genoemd als een vroege pleitbezorger van de moderne vrijheid. Een nieuw standbeeld in het centrum van Amsterdam brengt zijn recente populariteit imposant tot uitdrukking. Het motto op het standbeeld luidt: "Het doel van de staat is de vrijheid". Toch werd de naam Spinoza in de iets oudere filosofie vooral met een vorm van ‘determinisme' (dit is: de onmogelijkheid van een vrije wil) geassocieerd. Bovendien is de staat die hij ontwerpt een opvallend autoritaire staat, vooral als het om de religie gaat. Doorslaggevend is echter nog een heel ander punt: wat kan ‘vrijheid' betekenen bij een auteur die zegt dat "diegene het hoogste recht jegens allen heeft die de hoogste macht heeft"? De vraag is dus: wat verstaat Spinoza onder vrijheid?

*) Hier wat meer over Victor Kal

In maart van dit jaar was Victor Kal spreker bij de Amsterdamse literaire stichting Perdu die aankondigde: "de Amsterdamse filosoof Victor Kal zal de stelling verdedigen dat Spinoza’s werk hopeloos premodern is en bovendien kiemen bevat voor fascistisch denken en zal dit staven met citaten uit zijn geschriften." [Daarover is bij Perdu niets meer te vinden, maar wel op dit blog - wie wat bewaart die heeft wat.]

In een reactie op een andere reactie op dat blog schreef ik:

"Haije, vergeet niet dat het de zgn filosoof Victor Kal uiteindelijk niet om filosofie, maar om de joodse religie gaat. Hij verwijt filosofen (en bovenal Spinoza) dat ze het jodendom geen plaats toekennen. Om de traditionele joodse religie te verdedigen, gaat hij in de aanval tegen Spinoza. Want met Spinoza begon de 'ellende van de moderniteit'. Kal wil de gedachte dat de joden tot een apart volk behoren niet prijsgeven. En dus heeft hij een robbertje te vechten met Spinoza die beargumenteerde dat de mythe van de uitverkiezing die met de theocratie door Mozes was gevestigd, sinds de verspreiding van het joodse volk niet meer geldt - en nooit iets anders dan politiek ingezette verbeelding was. Goed beschouwd wil Kal een eigen plek waar orthodoxe joden openlijk hun wetten en rituelen kunnen beleven, zodat ze niet meer hoeven te leven als marranen van de moderne tijd die hun geloof alleen nog maar stiekem binnen de private sfeer kunnen of durven beleven. Die dingen staan voor hem op het spel - een spel dat in zijn ogen vooral door Spinoza bedorven werd.
Er staat in het wervende tekstje wel dat hij het 'hopeloos premoderne' van Spinoza zal laten zien, maar daarin kan hij niet oprecht zijn, want in zijn hart beschuldigt hij Spinoza er juist van de aartsvader van de moderniteit te zijn. Uiteraard neemt hij het vanuit zijn preoccupaties Jonathan Israel kwalijk dat die Spinoza weer zo in het centrum van de aandacht heeft gebracht.

En wat de 'kiemen voor fascistisch denken' bij Spinoza betreft is voorspelbaar dat hij met de gelijkstelling door Spinoza van macht en recht op te proppen zal komen. Teksten die door wel meer onbelangstellende, laat staan vijandige lezers niet begrepen werden."

Iemand die deze lezing bijwoonde liet mij later weten dat ik wat die laatste veronderstelling betrof ongelijk had. Maar waaruit dan wel de 'kiemen voor fascistisch denken' bij Spinoza bestonden, vernam ik niet. Jammer dat Perdu slechts bij hoge uitzondering een lezing op z'n website te downloaden aanbiedt.