Ook komende jaren Spinoza niet in VWO-filosofieonderwijs
In het boek van de Vlaamse filosoof Tim De Mey, Het voordeel van de twijfel [Lemniscaat,
2014] dat de voorbereiding op het Vwo-examen over filosofie zal begeleiden dat vanaf
2016 t/m 2019 zal gaan over het scepticisme en radicale twijfel, komt – u raadt
het al – Spinoza’s denken niet voor. Zelfs zijn naam ontbreekt volledig in het
boek. Het toont weer eens aan hoe Descartes en zijn zekerheid dat alleen de
twijfel vaststaat, onder meer de twijfel aan, de niet zekerheid over het bestaan
van de omgevende wereld, van grotere invloed is geweest op het filosofische denken.
Terwijl toch de wetenschap in feite veel meer van het model van Spinoza over
het bestaan van de wereld uitgaat. Het illustreert hoe filosofie en wetenschap
sinds de 17e eeuw uit elkaar zijn gegroeid.
“Een ontregelend boek,” belooft de uitgever.
'Kritisch zijn is in de eerste plaats zelfkritisch zijn. Het is durven twijfelen aan de eigen overtuigingen over hoe de wereld in elkaar zit, over wat we moeten doen en laten, en hoe we met elkaar en de wereld moeten omgaan. Niet zomaar genoegen nemen met de oppervlakkige, psychologische bevrediging die schijnbaar opgeheven twijfel bij gelegenheid lijkt te bieden, maar onvermoeibaar door blijven twijfelen totdat de onderliggende filosofische vragen beantwoord zijn.' Aldus het uitgangspunt van De Mey.
Zelfs in de stof voor de examens t/m 2015 waarin "de vrije wil" centraal staat, komt Spinoza niet voor [cf. blog], terwijl hij in de examens daarvoor, waarin het over “Rede en Religie” ging ook al niet aan bod kwam. Daartegen is toen ernstig geprotesteerd vanuit Spinoza-kringen.
Spinoza mag dan regelmatig als de grootste Nederlandse filosoof ooit worden herdacht, in het filosofisch voortgezet onderwijs hoeft hij kennelijk geen rol te spelen.
________________
Zie op examenblad.nl het Examenprogramma filosofie, vwo & de Syllabus 2016 filosofie, vwo. Daarin is te zien hoe veelvuldig Descartes en Hume genoemd worden wier opvattingen de leerlingen geacht worden te kunnen navertellen - en Spinoza niet eenmaal voorkomtr.
Reacties
dames en heren, ik heb toentertijd, zonder succes, met de stoom uit mijn oren geprobeerd in NRC en op de jaarvergadering van de Vereniging Het Spinozahuis een opstand tegen de 'gristelijke' anti-Spinoza-onderstroom te generen. Ik moet nu vaststellen dat de aanhang van Spinoza niet erg groot is onder hoogopgeleiden. Het is niet anders, jammer, jammer.
Ton de kok 20-11-2014 @ 06:53
In Trouw geeft vandaag Peter Henk Steenhuis een bespreking van het boek. Van hem verneemt de lezer van het stukje uiteraard niets erover hoe Spinoza wordt gemist. Wel lezen we dat Tim de Mey docent is aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en de Universiteit Gent en in zijn werk de rol van verbeelding en creativiteit in filosofie, kunst en het dagelijks leven onderzoekt. En dat kan kennelijk allemaal buiten Spinoza om. De aandacht voor Spinoza aan beide universiteiten is kennelijk niet doordringend en opvallend genoeg.
Steenhuis is om andere redenen niet erg enthousiast over het boek en vreest dat het leerlingen juist gaat afstoten van filosofie! Zijn enige hoop is dat de huidige examenleerlingen al een hoog niveau hebben, zodat ze gebodene wellicht kunnen behappen, mogelijk via de uitstapjes naar interpretaties van literaire teksten.
Stan Verdult 26-11-2014 @ 12:57
Bij nader inzien vind ik nog wel aardig deze foto op te nemen. Op een gevel aan een pand aan het Waterlooplein, de vroegere Houtgracht was dit bord aangebracht
Breitling Replica 27-12-2014 @ 07:58