Rikus Koops hertaler KV en Spinozadocent, maar geen Spinozist
In de Deventer Post van 29 jan 2013 verscheen n.a.v. de cursus over Spinoza die Rikus Koops voor de 2e maal vanaf 4 februari zal geven, een stukje van de hand van Leo Polhuys (met foto door Gert Perdon) dat ik graag een verdere verspreiding gun via dit blog. Stukje bij beetje leren we zo iets meer deze hertaler van Spinoza’s Korte verhandeling kennen, over wie ik eerder, op 10 juli 2012, dit blog had.
Rikus Koops helemaal in de ban van filosoof Spinoza
De 38-jarige Deventenaar is helemaal in de ban van de filosoof, die leefde van 1632 tot 1677. Toch wordt hij liever geen Spinozist genoemd. ”Die term zou de indruk wekken dat ik 100 procent zou staan achter alles wat hij heeft gezegd. Dat is ook weer niet zo. Zo was Spinoza bijvoorbeeld tegen het vrouwenkiesrecht. Toch blijf ik de grote lijnen van zijn filosofie uitermate boeiend en actueel vinden. Iedereen heeft wel eens van hem gehoord, maar zijn denkbeelden zijn niet zo bekend. Hij mag gerust gerekend worden tot ’s werelds grootste filosofen.”
Koops, geboren Fries, is al sinds zijn zestiende in de ban van de zoon van Joods-Portugese immigranten, die hun heil zochten in het tolerante Nederland. “Toch was ons land toen niet zo vrij als iedereen denkt. Spinoza’s denkbeelden waren omstreden, hij moest voorzichtig zijn. Zijn beroemdste boek, Ethica, is pas na zijn leven gepubliceerd. Spinoza dacht redelijk, beargumenteerde alles en dat sluit allemaal heel erg goed aan bij mijn eigen opvattingen. Spinoza geloofde niet in een Schepper die de wereld heeft gemaakt en dat er een God is die alles bestuurt. Hij nam deze gegevens aan als uitgangspunt en bouwde daar heel logisch op voort.”
Een vraag aan Koops. Mensen die wél gelovig zijn, gaan toch óók uit van een aanname- namelijk van het tegenovergestelde, en ook zij borduren hier logisch op voort. Het komt er dan toch op aan wat je gelooft? ,,Dit soort discussies komt ook steeds terug op de cursus. Dat is ook het leuke.”
De Deventenaar schreef onlangs een boek over Spinoza, de verhandeling van God, de mens en zijn welstand. “Eigenlijk is het een hertaling van een werk van Spinoza met dezelfde naam. Het zeventiende-eeuwse Nederlands was voor mij erg lastig om te lezen, daarom heb ik het hertaald in modern Nederlands. Het was dus in eerste instantie voor mezelf bedoeld. Ik heb er zeven jaar over gedaan.”De cursus is ook vorig jaar al eens gegeven. Toen kwamen er enkele tientallen mensen. Koops hoopt nu op eenzelfde aantal. “Tijdens de cursus gaan we in op de vraag hoe je geluk kunt vinden in het leven. Dit was het centrale thema bij Spinoza. Erg boeiend om hier met elkaar over te spreken.” [Deventer Post]
* * *
De cursus Spinoza’s visie, De wereld, de mens en ons geluk wordt georganiseerd door het Humanistisch Verbond en gegeven door Rikus Koops op 4, 11, 18 en 25 februari in de Vrijmetselaarsloge aan de Rijkmanstraat. De kosten zijn 90 euro, leden van de Vrijmetselaarsloge en Humanistisch Verbond betalen 60 euro.
Voor info: 0570-611388
Reacties
Stan, je hebt er vast al wel eens een blog over gehad (verwijs er dan maar naar), maar wanneer ben je een spinozist, of wanneer kun je een spinozist genoemd worden?
henk keizer 02-02-2013 @ 17:17
Henk,
Aan wat je hier vraagt is volgens mij geen beginnen aan.
Ik heb me nooit gewaagd aan een blog over wie wel of niet een echte Spinozist is. Wel zijn er reageerders geweest die mij kwalijk namen dat ik anderen meende de maat te nemen wat betreft hun Spinozisme.
Voor de duidelijkheid: in de kop van dit blog zeg niet ik dat Rikus Koops geen Spinozist is; ik vermeld slechts wat hijzelf vindt. Daarbij is zijn criterium: "Die term zou de indruk wekken dat ik 100 procent zou staan achter alles wat hij heeft gezegd. Dat is ook weer niet zo."
Dat is niet mijn criterium. Ik vind niet dat je het met elke stellingname, keuze of zienswijze van Spinoza eens moet zijn en geen kritiek op hem kunt hebben om pinozist te zijn; Spinoza zocht geen volgers en naäpers.
Mij gaat het om méér dan interesse in of fascinatie voor Spinoza's filosofie (en eventueel persoon), namelijk om het volgen van zijn inzicht in de structuur van de werkelijkheid en van ons kennen: het naturalistische, het volstrekt immanente, het nuchter-realistische. Daarin ga ik mee en zie ik mijzelf als Spinozist.
Er zijn bewonderaars van Spinoza, die zichzelf niet als Spinozist zien (zo iemand was Leo Polak).
Stan Verdult 02-02-2013 @ 18:06
Zodra iets een naam krijgt (Spinozisme) en mensen zich een term toemeten (Spinozist) krijgt het al snel de vorm van een beweging, een groep, een gemeenschap. Ik denk niet dat Spinoza een beweging wilde beginnen, hij wilde mensen bewegen om na te denken. Ik ben zeker door hem bewogen maar wil me niet aansluiten bij een beweging, zeker niet als dit conformeren betekend. Vandaar het afwijzen van "Spinozist".
Rikus Koops 02-02-2013 @ 21:35
OK, maar ik vroeg me af of de term spinozist of Spinozist misschien gereserveerd was voor mensen die zich door Spinoza a.h.w. aan de hand laten nemen op de weg naar kennis van de menselijke geest en zijn hoogste welbevinden (inl. dl. II Ethica) en die dat hoogste welbevinden ook langs die weg probreren te realiseren (n'en déplaise pas à Wim Klever).
henk keizer 02-02-2013 @ 22:20
Ik denk dat mijn suggestie te ver gaat en dat de term spinozist alleen verwijst naar iemands opvatingen m.b.t. de eerste twee delen van de Ethica. Ik bedenk dat zowel Moreau als Stuart Hampshire een boekje hebben geschreven over Spinoza en het spinozisme en dat daaruit misschien zou duidelijk kunnen worden wanneer in elk geval deze auteurs iemand een spinozist noemen.
henk keizer 03-02-2013 @ 07:24
Ieder is Spinozist op z'n eigen manier - los van welke 'beweging' ook en los van wat Moreau, Stuart Hampshire of wie ook daarvan vinden. Mét Spinoza heb ik het niet zo op soort-begrippen die uniciteit willen overrulen. Elke Spinozist is uniek. Ik geef toe, dat dat discussie wel bemoeilijkt.
Stan Verdult 03-02-2013 @ 15:13
Ik ben het met Rikus Koops eens dat Spinoza geen spinozistische beweging wilde beginnen. Maar hij had zeker een charisma waardoor, gewild of ongewild, rond zijn persoon een côterie van bewonderaars ontstond, zie Br8 van Simon de Vries. De Vries spreekt van 'onze kring' , een kring die Sp's werk bestudeert, en die jaloers was op Spinoza's huisgenoot-student Casuarius omdat deze persoonlijk les van hem kreeg. De Vries wilde hem bovendien enig erfgenaam maken van zijn fortuin ten koste van zijn eigen familie, een voornemen waarvan Sp. hem met moeite kon afhouden.
Adrie Hoogendoorn 03-02-2013 @ 22:15