BdSpinoza

Volgens de website van Bert Bakker/Prometheus is de nieuwe editie van de Ethica al gisteren verschenen - op 21-01-15

Stan Verdult 22-01-2015 @ 13:44

Stan, je zult de nieuwe uitgave niet in je bezit hebben, maar ik ben wel benieuwd of er, mogelijk naar aanleiding van opmerkingen van lezers/gebruikers, ook wijzigingen zijn aangebracht in de vertaling. Persoonlijk stoorde me nogal de zeer slordige vertaling van de attribuutdefinitie (ik heb me daar nogal mee bezig heb gehouden, vandaar). De vertaling in de 'ramsj-uitgave' luidt:

"Onder het attribuut versta ik een zaak die het verstand kent als iets wat het wezen van een substantie vormt"

als vertaling van:

"Per attributum intelligo id, quod intellectus de substantiâ percipit, tanquam ejusdem essentiam constituens."

Deze vertaling wijkt op belangrijke punten af van een correcte vertaling:

"Onder een attribuut versta ik wat het verstand waarneemt VAN EEN SUBSTANTIE als DAT (is wat anders dan 'iets') wat haar wezen CONSTITUEERT".
('constitueren' heeft hier de betekenis van 'tot stand brengen', dat is althans mijn interpretatie, 'vormen' geeft aanleiding tot misverstand, het suggereert heel sterk dat een attribuut het wezen van de substantie IS)

Hopelijk geeft de nieuwe druk een betere vertaling.

henk keizer 22-01-2015 @ 21:06

Ik denk dat je hoop tevergeefs zal zijn, Henk. Er is geen sprake van een herziene editie, maar gewoon van de 7e editie. Misschien moet je je hoop vestigen op de beloofde nieuwe Ethica-vertaling van Piet Steenbakkers (als die ooit nog komt).

Stan Verdult 22-01-2015 @ 22:48

Voor wie zich afvraagt: 'tot stand brengen' heeft niet betrekking op het werkelijke attribuut. Een attribuut kan niet het wezen van de substantie tot stand brengen, ofwel in enige zin voorafgaan aan het wezen. Het kan ook niet het wezen van de substantie ZIJN, verschillende attributen zouden dan allemaal hetzelfde wezen van de substantie zijn. Zoals Spinoza op vele plaatsen zegt: een attribuut drukt het wezen van de substantie (de potentia) uit. Dat geldt wel voor alle attributen. Het verstand kent het wezen van de substantie door het 'waarnemen van het attribuut' (omdat dit het wezen van de substantie uitdrukt). Ofwel, het waarnemen van het attribuut brengt het wezen van de substantie tot stand IN HET VERSTAND.

henk keizer 23-01-2015 @ 11:25

Henk, daarmee heb je een mooie samenvatting gegeven van de kern van je artikel. Goed dat we dat nog eens vernemen. Dank.

Stan Verdult 23-01-2015 @ 11:31

Dank voor deze toelichting Henk.
Ik begin het zowaar te begrijpen.
Die vertaling is dus mank. Ik dacht al dat het aan mij lag.
In def.4 en in het bewijs van stelling 10 wordt attribuut inderdaad zo vertaald. Ik dacht altijd dat ik het in Kantiaanse zin moest lezen. Dat het dus ons verstand is dat de attributen constitueert. Dat we gedetermineerd zijn om ZO naar de wereld te kijken gezien we niet anders kunnen.
Ook Rikus KOOPS zorgde voor enige verwarring bij me gezien hij in zijn (overigens voortreffelijke!) toelichting bij de KV schrijft 'Een attribuut is volgens Spinoza slechts de uitdrukking van de manier waarop wij naar de wereld kijken'. (pag.2, nummer 2, Deel I, Hoofdstuk 2 'Wat God is'.)
Nu weet ik Henk, door je laatste zin vooral, hoe ik dat moet lezen.

Sven Van Den Berghe 23-01-2015 @ 13:10

Sven,

Ik vat het als een dynamisch mechanisme op. Denkend (conceptueel waarnemend) en Zijnd (als beeld gevormd zintuigelijk via oog perceptueeel gewaarwordend) begrepen; resp. een geestelijk kenmerkend werkende eigenschap en een lichamelijk vormgegeven eigenschap leveren verstandelijk samengevat datgene op, wat het verstand opvat als uitmakende het voorstellingsvermogen van de substantie (naar def. 3). De oorzakelijk of causaal werkende Natuur in actie maakt zo de lichamelijke gewaarwording als een verstandelijk logisch werkende waarneming, een naar zin en betekenis dynamisch werkende ordening mogelijk.
De natuurlijke werking van het verstand, ofwel ons verstandsvermogen in de zin van een kwalitatief werkend voorstellingsvermogen, brengt dan voor ons pas de juiste zin en betekenis van iets werkelijks tot stand, d.i. het voortbestaan en voortbrengen van begrippen en zienswijzen als dynamische kennis van de werkelijkheid. In deel V van de Ethica wordt die potentieel aanwezige en kwalitatief werkende macht van ons verstand door Spinoza in ons zelf bewust gemaakt.

Bas Beekhuizen 29-01-2015 @ 17:16

Ik zag gisteren de nieuwe druk van de Ethica in de boekhandel liggen. Inderdaad wat Stan zegt, nieuw zetwerk, zelfde tekst

Adrie Hoogendoorn 05-02-2015 @ 14:43