Wil de echte Spinoza-Leerstoel zich bekend maken?
In het buitenland heb je soms heel belangrijke, speciale leerstoelen of speciale lectures, zoals b.v. de beroemde Gifford Lectures.
In Nederland bestaan nu al enige jaren drie leerstoelen die de naam van Spinoza dragen. Zouden die, of zou één ervan, ooit een dergelijke gerenomeerde status kunnen bereiken?
Hoe is nu de situatie? Daar is niet eenvoudig achter te komen. Dus men moet nogal verspreid vele brokstukjes informatie verzamelen en daarmee de puzzle proberen te leggen. Dat werkje hebben we over voor Benedictus de Spinoza .jpg_%3bfilename_%3dUTF-8%27%27Spinoza%25C2%25B11680%2520(1).jpg)
Het blog dat ik onlangs maakte over de (fake) Spinoza University deed mij naspeuringen die ik eerder al eens begonnen was weer oppakken. Dat brengt mij op het volgende overzicht:
[1] In Rotterdam
Aan de Faculteit der Wijsbegeerte van de Erasmus Universiteit Rotterdam is verbonden de bijzonder hoogleraar Spinoza-studies, die is ingesteld vanwege de Vereniging Het Spinozahuis.
Momenteel wordt deze post bekleed door prof. dr. P.M.L. Steenbakkers, die dit combineert met het universitair docentschap aan het Departement Wijsbegeerte van de Universiteit van Utrecht met de leeropdracht Geschiedenis van de nieuwere wijsbegeerte . Eerder, vanaf, oktober 2000, bekleedde Prof. dr. L. van Bunge de opdracht Spinoza-studie.
[2] In Amsterdam
Wat betreft de Universiteit van Amsterdam tref je op internet twee Spinoza-leerstoelen aan. Geen van beide heeft een eigen webhoekje, laat staan een eigen website. Dat maakt het niet eenvoudig om nadere informatie te vinden.
“De Spinoza-leerstoel is een leerstoel aan de Universiteit van Amsterdam die ieder jaar wordt bekleed door een buitenlandse filosoof,” laat Wikipedia lezen in een niet bijgehouden lemma, dat ook niet geheel klopt, want er is blijkbaar sprake van twee Spinoza-leerstoelen.
[2.1] Er is een Spinoza Leerstoel, ingesteld door de Amsterdamse Universiteits Vereniging (AUV), ten behoeve van de Faculteit der Geneeskunde (UvA), daarover wordt overleg gepleegd met het AMC. De AUV heeft ook het AUV-Spinozafonds.
Volgens een jaarverslag over 2005 betreft het vooral een reeks lezingen. En verder was daar te lezen: “De Spinoza Leerstoel kan zich verheugen op een grote belangstelling zowel binnen als buiten het AMC. Uit de reacties van de gasthoogleraren blijkt hun grote waardering voor het wetenschappelijk beleid binnen het AMC en voor de vanwege het AUV-Fonds ingestelde leerstoel in het bijzonder."
[2.2] Er is een Spinoza-leerstoel bij de afdeling Wijsbegeerte van de Faculteit Geesteswetenschappen
“Wijsbegeerte is trots op haar Spinoza-leerstoel. Ieder jaar bezet een filosoof van groot internationaal aanzien deze wisselleerstoel en verzorgt een semester lang onderwijs. Voor UvA-studenten is dit een uitgelezen kans om colleges te volgen bij professoren van buitenlandse topuniversiteiten, zoals Harvard University en University of California at Berkeley. “ (hier en een variant hier)
Ook de term wisselleerstoel kom, je tegen: “Aansprekend is de Spinozaleerstoel, een wisselleerstoel die elk jaar wordt bezet door een filosoof met wereldfaam.”(hier)
Gelukkig is sinds kort over deze Leerstoel bij Wijsbegeerte wat informatie op internet geplaatst, kennelijk door iemand die goed op de hoogte is:
De Spinoza Leerstoel is in 1995 ingesteld door de toenmalige Faculteit der Wijsbegeerte van de Universiteit van Amsterdam. Per 1 november 1997 is deze faculteit als afdeling Wijsbegeerte opgegaan in de nieuwe Faculteit der Geesteswetenschappen.
In afwachting van de komst van de eerste leerstoelhouder, zijn in 1995 zes Spinoza Lezingen gegeven door drie toonaangevende filosofen: Manfred Frank (Eberhard-Karls Universität, Tübingen), Daniel C. Dennett (Tufts University) en Will Kymlicka (University of Ottawa).
In de daarop volgende jaren was de bezetting van de leerstoel als volgt:
1996: Albrecht Wellmer Freie Universität Berlin
1997: Richard Rorty University of Virgina
1998: Stanley Cavell Harvard University
1999: Axel Honneth J.W. Goethe Universität, Frankfurt
2000: Seyla Benhabib Harvard University
2001: Hilary Putnam Harvard University
2002: Judith Butler University of California, Berkeley
2003: Hubert Dreyfus University of California, Berkeley
2004: Nancy Fraser The New School, New York
2005: Bruno Latour École Normale Supérieure des Mines, Parijs & Harvard University
2006: John Dupré University of Essex
2007: Herman De Dijn K.U. Leuven; Jonathan Israel Institute for Advanced Study, Princeton; Steven Nadler University of Wisconsin-Madison. In 2007 was het 375 jaar geleden dat Spinoza werd geboren. Speciaal daarom verzorgden drie Spinoza-kenners een lezing.
De Spinoza Lezingen worden gegeven door spraakmakende denkers van deze tijd. Zij zijn bedoeld voor een breed publiek dat op de hoogte wil blijven van hedendaagse ontwikkelingen in de filosofie. De teksten van de Spinoza Lezingen worden gepubliceerd door Uitgeverij Van Gorcum.
Professor Asma Barlas bezet in het tweede semester van het academisch jaar 2007-2008 de Spinoza Leerstoel van de Afdeling Wijsbegeerte van de Faculteit der Geesteswetenschappen. In het kader hiervan zal zij twee publieke lezingen verzorgen op donderdag 8 mei en donderdag 5 juni 2008. (Van hier)
Je ziet dat uitgenodigde ‘spraakmakende denkers’ het bekleden van de wisselleerstoel graag in hun cv vermelden. Uiteraard. Ik geef twee voorbeelden:
Seyla Benhabib. Ze is Eugene Meyer Professor of Political Science and Philosophy aan de Yale University en gaf van 1993-2000 les aan de Harvard University en van 1991-1993 aan de New school for Social Research. Benhabib was in 2000-2001 Russell Sage Foundation Fellow.
Onder haar meest recente publicaties vermelden we The Rights of Others: Aliens, Residents, and Citizens (2004) en The Claims of Culture. Equality and Diversity in the Global Era (2002). In de zomer van 2000 bekleedde ze de Spinoza-leerstoel aan de Universiteit van Amsterdam. [hier]
Zij, en vooral Spinoza (om hem gaat het dit weblog) verdienen dat er betere aandacht aan wordt gegeven.
De Universiteiten van Rotterdam, Amsterdam en de Vereniging Het Spinozahuis en misschien de KNAW zouden overleg moeten hebben over waar dé Nederlandse Spinoza (wissel)Leerstoel wordt ondergebracht. Zodat in gezamenlijke inspanning aan de gerenormeerde status ervan kan worden gewerkt.
Als dat niet zou lukken zou de Universiteit van Amsterdam overeenstemming tussen Wijsbegeerte en de AUV/het AMC moeten bereiken over wie de Spinoza Leerstoel van de Universiteit beheert. Het zou dan dus duidelijk om één Spinoza-(wissel)leerstoel moeten gaan, met in samenhang daarmee wellicht nog een reeks Spinoza lectures.
Daarover zou dan permanent goede informatie te vinden moeten zijn op de website van de Universiteit van Amsterdam, of wellicht beter: op de eigen nieuwe website van de Afdeling Wijsbegeerte, die nog maar kort geleden is geopend. Daarop is over deze wisselleerstoel nu nog niets te vinden. Maar het allermooist zou uiteraard zijn: een fraaie eigen website.
Illustration by Bob Watts/Salon.com
En dan (het heeft met het bovenstaande wel niets te maken, maar toch even voor de volledigheid vermeld) is er bij de KNAW nog het Spinozacentrum voor Neuroimaging opgericht per 1 januari 2008. Het centrum is een samenwerkingsverband van het Academisch Medisch Centrum, de Faculteit Maatschappij- & Gedragswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam, de Faculteit Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica van de Universiteit van Amsterdam, de Vrije Universiteit, het Vrije Universiteit Medisch Centrum, de KNAW, het Nederlands Instituut voor Neurowetenschappen (NIN-KNAW).
De opzet is om met behulp van een 3T- en een 7T-fMRI machine hersenbeelden te maken. Zoals gezegd: het is van een geheel andere orde dan een Spinoza-leerstoel, maar voor de volledig wordt dit hier even vermeld. [Zie hier eerder op dit weblog]
