Spinoza-bibliotheken
Nog nergens ben ik een overzicht tegengekomen van waar zich de grote bibliotheken bevinden met veel Spinoza-materiaal. In diverse blogs zijn in de loop der tijd zulke bibliotheken langs gekomen. Zonder pretentie hierin volledig te zijn, breng ik deze informatie hier bijeen. Aanleiding daarvoor is het volgende: lezend in het boekje van dr. Ant. Vloemans, De wijsbegeerte van Spinoza. Haar plaats in het Nederlandsche denken en haar beteekenis voor de wereldphilosophie [Wereldbibliotheek ’s Gravenhage, z.j. (1932)], frappeerde mij in de paragraaf “Spinoza-Bibliotheken” in de “Bibiographie” te lezen over de Spinozaverzameling van de Universiteitsbibliotheek van Leuven: “Dat zulk een verzameling in deze katholieke instelling is ondergebracht, is een gevolg van het vredesverdrag van Versailles, waarbij Duitschland verplicht werd den boekenschat van de oude Leuvensche universiteit te restitueeren. Op deze manier is de Spinoza-bibliotheek uit de nalatenschap van Jakob Freudenthal daarheen gegaan.”Dit vond ik een interessant weetje, vandaar dit blogje.
De Spinoza-bibliotheek van Jacob Freudenthal (1839-1907) was al eens in het jaar van zijn overlijden beschreven in:
Spinoza: Katalog einer Sammlung seiner Werke, der Schriften seiner Anhänger und Schüler und der Literatur über ihn: enthaltend u.a. die Spinoza-bibliotheek von Jacob Freudenthal [...]. Frankfurt am Main: Baer, [ca. 1907]. - 80 p. [cf hier - over Freudenthal dit blog]
De collectie van dr. A. van der Linde bevindt zich bij en vormt de basis van de Spinoza-bibliotheek van de Koninklijke bibliotheek in Den Haag. [Over van der Linde dit blog]
Deze collectie wordt nader beschreven op de website van de KB.
Daar lezen we ook: “Behalve in de KB vindt men op de afdeling Zeldzame en Kostbare Werken en bij de Bibliotheca Rosenthaliana van de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam, een grote hoeveelheid oude drukken van Spinoza, zowel Latijnse uitgaven als Nederlandse vertalingen. Verder is interessant het boekenbezit van het Spinozahuis te Rijnsburg, van de Spinoza-studiezaal, Paviljoensgracht 74 te Den Haag, en de Spinozacollectie in de Universiteitsbibliotheek van Leiden.”
* * *
Spinozacollecties
Bij de Bijzondere Collecties van de Universiteitsbibliotheek Amsterdam is een grote hoeveelheid oude drukken van Spinoza aanwezig, zowel Latijnse uitgaven als Nederlandse vertalingen. Naast de UB-Amsterdam bezit ook de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag belangrijk materiaal van Spinoza. Verder is interessant het boekenbezit van het Spinozahuis te Rijnsburg, van de Spinoza-studiezaal te Den Haag en de Spinozacollectie, aanwezig in de Universiteitsbibliotheek van Leiden. Het stadsarchief van Amsterdam tenslotte bezit de belangrijkste collectie manuscripten (autografen en kopieën) van Spinoza. [van hier op 28-9-2012 overgenomen, daar onderstaande twee links niet (meer) werken, maar wellicht weer actief worden]
Vergelijkbare informatie vinden we ook op de website van de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam:
Bij de Bijzondere Collecties van de Universiteitsbibliotheek Amsterdam is een grote hoeveelheid oude drukken van Spinoza aanwezig, zowel Latijnse uitgaven als Nederlandse vertalingen. [cf hier]
Naast de UB-Amsterdam bezit ook de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag belangrijk materiaal van Spinoza. [cf hier]
Verder is interessant het boekenbezit van het Spinozahuis te Rijnsburg, van de Spinoza-studiezaal te Den Haag, en tenslotte de Spinozacollectie, aanwezig op de Universiteitsbibliotheek van Leiden [cf Bijz. collecties]
* * *
De door Alex C. Klugkist en Jacob van Sluis gemaakte catalogus van [de reconstructie van] de boeken die Spinoza in zijn bezit had, is te vinden op de website van de Ver. Het Spinozahuis [ik ben benieuwd of u het er vindt...].
* * *
In het Amsterdamse Stadsarchief wordt het Escamoth [register] van de joodse gemeente Talmud Tora met de banvloek over Spinoza, 1656, bewaard onder Nummer: 000334000001_002 [cf hier]
* * *
In een eerder blog over Adolph S. Oko schreef ik dat in 1947 de bibliotheek van de Colombia Universiteit 3.933 volumes door en over Baruch (Benedictus) Spinoza ontving, samengebracht uit de verzamelingen van Adolph S. Oko en Carl Gebhardt. [cf hier]
* * *
Na zijn dood in 1948 bleek Abraham Wolf de grootste privé-collectie van werken van en over Benedictus de Spinoza te hebben nagelaten. Wolfs Spinozacollectie bevatte vele edities van Spinoza’s werken, maar ook een reconstructie van boeken die Spinoza zelf indertijd had bezeten. Er is de catalogus: The Abraham Wolf Spinoza Collection at UCLA [cf blog]
* * *
De Universiteitsbibliotheek van Haifa is o.a. in het bezit van het Wallenrodsche TTP-exemplaar [cf blog]
* * *
Een deel van het Fritz Bamberger archive, vooral kostbare boeken, werd in 1986 verworven doo het Hebrew Union College/Jewish Institute of Religion in Cincinnati. [cf blog]
In de Vaticaanse bibliotheek is het tot heden enige manuscript van Spinoza’s Ethica boven tafel gekomen [cf blog]. Wie weet wat zich daar nog meer aan Spinozana bevindt.
* * *
Tot slot een foto van de Spinoza Library op Thomas Hirschhorn's Spinoza-festival in de Bijlmer in 2009 [geleend van hier]
Reacties
Ga ook eens kijken in de rijksbibliotheek van Stockholm, de universiteitsbibliotheek van Halle, de onderzoeksbibliotheek van Wolfenbuttel en in tientallen andere, waaronder die van Theo en Wim. Deze blog had wat zorgvuldiger en uitgebreider gekund en moeten wezen.
Wim Klever 07-09-2012 @ 15:05
Waarom toch altijd weer dat snibbige, in plaats van gewoon aan te vullen? Of noem een plaats waar zo'n overzicht al bestaat?
Stan Verdult 07-09-2012 @ 15:41
Dat is mijn werk noch mijn ambitie, Stan! Ik amuseer mij met het proppen van onbekende, miskende of ten onrechte bestreden Spinozistische paradoxa in 140 bytes. Inmiddels al heel wat te zien en hopelijk te genieten op twitter.com@wimklever.
Wim Klever 07-09-2012 @ 19:25
Beste Wim, dank voor de aanvullingen, maar je verwijzing naar je eigen Spinoza-bibliotheek telt hier niet mee - die is niet 'ontsloten' en niet, als een echte bibliotheek, open toegankelijk. Heb je al bepaald wat er na je dood mee gaat gebeuren (uiteraard denkt ook een wijs man soms aan de dood...)? Pas als de Spinozana uit jouw bezit ondergebracht zijn bij een instelling, kan het vergeleken worden met die van Freudenthal, Gebhardt, Oko, Wolf, Van der Linde, Bamberger en nog anderen. Jouw naam en die van Theo van der Werf en andere privé-bibliotheek-bouwers horen nu nog niet in dit rijtje thuis.
Stan Verdult 09-09-2012 @ 09:50