Sangiacomo over wat bij Spinoza mensen zijn

Gezien  vele vroegere blogs over Spinoza’s (weinig uitgewerkte) idee van de mens - én zijn gebruik van ‘essentie’-  signaleer ik hier een artikel dat enige jaren geleden verscheen van

Andrea Sangiacomo, “What are human beings? Essences and aptitudes in Spinoza’s anthropology.” In: Journal of Early Modern Studies, Volume 2, Issue 2 (Fall 2013), p. 78-100 [cf. academia.edu cf. ook books.google]

Abstract: Spinoza deals with humans and “human essence” but it is not clear how consistent his use of these notions is. The problem evoked by Spinoza’s anthropology concerns in turn the status of singular versus general essences and the relationship between those essences and their concrete condition of existence. In this paper, I propose to distinguish between these levels in order to argue that humanity exists insofar as different individuals can agree among themselves and become adapted to each other to live and operate together. Firstly, I examine Spinoza’s use of the term “aptus” in order to show that eternal singular essences can exist in different ways according to the extent they can be “adapted” to their environment, that is, to external causes. Secondly, I claim that “human essence” has to be understood as a general essence which therefore results from the “agreements” produced among certain singular essences. Thirdly, I argue that, contrary to the remarkable interpretation provided by Valtteri Viljanen, this ontological picture cannot be explained only by reference to formal causation but needs a genuine kind of efficient causation.

Sangiacomo doet een nieuwe poging om Spinoza’s idee over wat menselijk is te formuleren. Hij doet dat via het analyseren van hoe Spinoza de term ‘geschiktheid’/’aangepastheid’ (aptus) hanteert, waaruit hij afleidt dat, daar de externe oorzakelijke omstandigheden verschillen, een actueel bestaand individu zal veranderen.” Changing the influences the body receives from the outside also changes its greater or smaller aptitude to produce its effects. In other words, at each moment the essence and the effects it can produce remain the same. However, changing the environmental conditions, these effects are more or less checked by external causes; thus, the aptitude of the thing to produce these effects increases or decreases as well.” [p. 84] 
Maar die verandering werkt naar wee kanten: “the concept of aptitude conveys the extent to which a certain thing fits well in its environment, that is, the degree of agreement between its effects and those of the external causes.”
[p.85}

Nergens geeft Spinoza een specificatie van wat menselijk is. Hem interesseert niet wat mensen onderscheidt van de rest van de natuur: ”humanity might be better understood not as a property that specific individuals independently instantiate, but rather as the way in which different individuals can be considered as parts of a certain whole.” [p. 87]

Menselijkheid is iets wat gradueel ontstaat. En daarom kan ‘t best op het hoogst haalbare niveau worden gefocused (model van de menselijke natuur; beschrijving van de vrije mens in 4/67-73);  although individuals are internally determined to strive to improve their power and rationality, the success of their striving always depends on fortune. [p. 91];  d.w.z. is afhankelijk van uitwendige oorzaken, die  affecten en passies veroorzaken. .

Zijn discussie met Valtteri Viljanen, maakt het stuk wat ingewikkelderdan het zonder die discussie zou zijn.

Reacties

Stan,

Hieronder een vreemde anekdote.
Ik was in Leuven toen Andrea Sangiacomo de key-note bracht op een dag rond Spinoza. De Dijn had de tekst reeds op voorhand gekregen, doorgenomen en had als laatste spreker een reflectie op Sangiacomo’s voordracht.
Die Andrea kreeg me daar een bolwassing! De Dijn begon met ronduit te zeggen dat hij Spinoza helemaal niet herkende in de voordracht van Sangiacomo. Punt voor punt werden tegenwerpingen gebracht en Sangiacomo kromp met elke opmerking iets verder in elkaar.
Voor mij was het vreemd te zien hoe twee specialisten zo verschillend Spinoza lezen.
Je zag de mensen die ijverig aantekeningen maakten bij de key-note zich verbaasd afvragen, wat moeten we nu met onze nota’s?

Ed, inderdaad opvallend je anekdote die zich moet hebben afgespeeld op de In Leuven op 18 maart 2016 georganiseerde dag “The Body in Spinoza’s Philosophy”, waarop Andrea Sangiacomo de keynote lecture gaf “Spinoza’s Account of Agreement in Nature: From Physics to Politics.” Response to Keynote, Herman De Dijn (KU Leuven)
Misschien geeft Sangiacomo daarom die rede niet op z'n pagina bij academia.edu geplaatst?

Als er een uitgave komt van die dag, kunnen we allemaal desgewenst van die botsing kennisnemen

Ik had over het affiche van die dag een blog:
http://spinoza.blogse.nl/log/umberto-boccioni-1882-1916-een-door-spinozisten-graag-gebruikte-kunstenaar.html

Het verbaast me niet, Ed. Ik zie het als jongens die snel willen scoren en daardoor de plank nogal eens mis slaan.

Meningen ontstaan en veranderen door toevallige omstandigheden. Mensen hebben geen eenduidige mening. Wat menselijk is, is dan onder wisselvallige, niet ideale, niet gelijk voor iedereen. Mensen zijn afhankelijk van de in die zin complex werkende Natuur en van hun beperkte kennis van de natuur. Ontwikkeling van die betrekkelijke kennis geeft pas levensgeluk, begrijp ik van Spinoza. Dat telt niet alleen voor mensen lijkt me.